Serhat Ozan YILDIRIM
Avusturya ve Alman mimarisiyle tasarlanıp, 1935 yılında askeri kışla olarak inşa edilen, daha sonra ise Milli Emlak Müdürlüğü’ne devredilerek, 65 ailenin kaldığı memur lojmanı olarak kullanılan bina, ‘Erken Cumhuriyet Dönemi Yapısı’ özelliği nedeniyle, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillendi. Geçtiğimiz yıl restorasyonu tamamlanan bina, müzeye dönüştürüldü.
Türkiye’nin en önemli etnografya, arkeoloji ve inanç müzelerinden olan Tunceli Kent Müzesi’nde, Paleolitik dönemden Cumhuriyet dönemine kadar, yaklaşık 2 bin tarihi eser sergileniyor. Eserler içerisinde en dikkat çeken ise, Keban Baraj Gölü’nün altında kalan Sakyol Köyünün kuzeydoğusunda doğal bir tepede bulunan, Pulur Höyüğü’nden çıkarılan milattan önce 3 bin yılına ait ‘kutsal ocak’. Kutsal ocak, Anadolu’daki alevi kültürünün ilk simgelerini taşıyor. Kentin yazılı ve sözlü tarihi ile belge, evrak ve fotoğraflarının bulunduğu müzede, kütüphane, Alevilik, arkeoloji ve etnografya bölümleri de yer alıyor.
ALEVİLİK BÖLÜMLERİ SADECE BU MÜZEDE
Tunceli Kent Müzesi’ni, diğer müzelerden ayıran en önemli özelliklerden biri, Alevilik ritüellerinin sergilendiği bölümlerin yer alması. İnanç bölümünde, Alevi inancına mensup aşiretlerin soy şecereleri, koç başlı mezarlar, duvardaki panolar ve televizyon ekranlarında Aleviliğe ait tüm bilgilerin dışında, UNESCO tarafından 2010 yılında 'Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne de alınan Alevi- Bektaşi ritüeli sergileniyor. Alevi inancına ait folklorik kıyafetlerle, semaha duran ve güneşe dönüp dua eden, gerçeğini birebir yansıtan bal mumu heykeli de müzede sergileniyor.
MÜZE, AVRUPA’NIN EN İYİ ÖDÜLÜNÜ ALMA YOLUNDA
Avrupa Müze Akademisi (European Museum Academy-EMA)'nın her yıl düzenlediği 'Micheletti Award' yarışmasına, inanç bölümünün tek olduğu Tunceli Kent Müzesi de başvurdu. Müzede incelemede bulunacak olan akademik heyet rapor hazırlayacak. Raporun ardından, yarışma öncesinde yapılacak müze sunumu ve toplantısında, müze ile ilgili kararlar verilecek.
‘MÜZEMİZ DİĞER MÜZELERDEN FARKLI’
Tunceli Kent Müzesi’nin, diğerlerinden farklı olduğunu belirten Müze Müdürü Kenan Öncel, “Ülkemizin en genç müzelerinden birisi. 24 Aralık 2020 yılı tarihinde, Cumhurbaşkanımızın online katılımı, Kültür ve Turizm Bakanımızın bizzat katılımıyla açılışı gerçekleştirildi. Çok yeni bir müze olmasına rağmen, eser sayısı oldukça zengin. Müzemizin öneminin nedeni, diğer müzelerden farklı olmasıdır. Müzemizde arkeoloji var, etnografya, geleneksel yöntemlerle tarım, flora ile fauna var. Hiçbir müzede bulunmayan inanç kültürü bölümü var. İnanç anlatılıyor. Mezar taşlarının özel bir sergisi var. Ayrıca yakın tarih olan Cumhuriyet dönemini anlatan sergilerimiz var. Biz, işlediğimiz konular açısından diğer müzelerden biraz ayrılıyoruz. Tunceli müzesi olarak bizim perspektifimiz daha geniş bir alana hitap ediyor” dedi.
‘AVRUPA’NIN EN İYİ MÜZE YARIŞMASINI KAZANCAĞIZ’
Avrupa Müze Akademisi (European Museum Academy-EMA)'nın yarışmasında, birincilik elde etmeyi beklediklerini söyleyen Öncel, “Müzenin sergilerinin bu kadar çeşitli olması, biraz alışılmışın dışında olması, bize cesaret verdi. Biz de Avrupa’da her yıl düzenlenen yılın müzesi ödülüne Valimiz Mehmet Ali Özkan’ın önerileriyle başvurduk. Ülkemizi Tunceli ili olarak bu platformda en iyi şekilde temsil etmemiz gerektiğini düşündük. Adaylık başvurularımızı ve gerekli tüm yazışmalarımızı yaptık. Dün itibariyle adaylığımız tam anlamıyla resmiyet kazandı ve kabul edildi. Önümüzdeki süreçte Avrupa konseyinden gelen hakemler müzemizi gezecek, raporlarını hazırlayacak ve yarışmada hak ettiğimizi vereceklerdir diye düşünüyoruz. Bizim iddiamız, Tunceli müzesi olarak ilimiz ve ülkemiz adına yarışıp, birincilik elde etmek” şeklinde konuştu.
