GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ : - Komisyondaki katılımcılar - Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık'ın konuşması Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2023 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda - Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Yanık: (1) - "2002'den bugüne aile odaklı hizmetlerimizden yararlanan çocuk oranı yüzde 39'dan yüzde 91,8'e yükselmiştir" - "Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, bugüne kadar 22 bin 197 süreli yayın ile 72 kitap değerlendirilmiş, 36 kitap hakkında zararlı olduğu yönünde kanaat belirtmiştir" - "0-17 yaş bütün çocuklarımızı kapsayacak Türkiye Çocuk Araştırması, ülkemizde alanında ilk kez yapılmakta olup araştırma sonucunda, çocuklara yönelik sunulan hizmetlere ilişkin göstergelerin bütüncül olarak değerlendirilmesinin sağlıklı tespitini amaçlamaktayız" TBMM (AA) - Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, 2002'den bugüne aile odaklı hizmetlerden yararlanan çocuk oranının yüzde 39'dan yüzde 91,8'e yükseldiğini bildirdi. Yanık, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, bakanlığının 2023 yılı bütçesinin sunumunda, ailenin, yapısı ve işlevleri bakımından alternatifsiz bir kurum olduğunu, vatandaşlara sundukları hizmetlerin odağında ailenin desteklenmesi ve güçlendirilmesinin yer aldığını söyledi. Sosyal hizmet merkezleriyle (SHM) tüm vatandaşlara tek çatı altında sosyal hizmet modelleri aracılığıyla ihtiyaç duydukları desteklerin sağlandığını belirten Yanık, 2013'ten bu yana ülke genelinde 393 SHM'nin açıldığını, SHM sayısını bu yıl sonunda 400, 2023'te ise 410'a çıkarmayı hedeflediklerini anlattı. Yanık, Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) kapsamında, 4 bin 802 ASDEP görevlisince bugüne kadar 4,6 milyon hanenin ziyaret edildiğini aktardı. 4. Türkiye Aile Yapısı Araştırması (TAYA) ve 3. Türkiye Ergen Profili Araştırması'na (TEPA) ait bulguların yıl sonunda kamuoyuyla paylaşılacağını dile getiren Yanık, ayrıca bu yıl gerçekleştirdikleri 3. Türkiye Üniversite Gençliği Profil Araştırması (TÜGPA), Türkiye Boşanma Nedenlerinin Mevcut Durum Araştırması ve Bölgeler İtibarıyla Sosyal Durum ve Yaşam Koşulları Araştırması'nın sonuçlarını da 2023'te kamuoyuyla paylaşmayı ümit ettiğini bildirdi. Sağlıklı nesillerin gelişmesinde bağımlılıkla mücadelenin önemli yer tuttuğuna işaret eden Yanık, Yeşilay iş birliğinde gerçekleştirilen Türkiye Bağımlılıkla Mücadele Eğitimleri ve Aile Eğitim Programı kapsamında Madde Kullanım Riski ve Madde Bağımlılığından Korunma eğitimleriyle 1 milyonun üzerinde kişiye eğitim verildiğini kaydetti. - "Roman vatandaşlara yönelik projenin sonuna yaklaştık" Yanık, Roman vatandaşların eğitim, sağlık, istihdam, barınma ve sosyal hizmetler alanlarında yaşam koşullarının iyileştirilmesine yönelik çalışmaları sürdürdüklerini ifade ederek, "Roman Strateji Belgesi İçin Etkili Bir İzleme, Değerlendirme ve Koordinasyon Mekanizması Kurulması (ROMSİD) Projesi'nin sonuna yaklaştık. Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2016-2021) sona erdi. Bakanlığımız yeni strateji belgesi ve eylem planı çalışmalarına başladı. Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi (2022-2030) ve 1. Aşama Eylem Planını (2022-2025) hazırladık ve tamamladık." diye konuştu. Güçlü bir toplumun temelinin, geleceğin sahibi olan çocukların iyiliğinden geçtiğini vurgulayan Yanık, "Çocuklarımıza yönelik hizmetlerimizi 3 aşamada gerçekleştiriyoruz. Birincisi, çocukları aileleri yanında sosyal ve ekonomik olarak desteklenmeleri. İkincisi, eğer bu mümkün değilse kurum bakımına alarak koruyucu aile, evlat edindirme yoluyla bir aile ortamına kavuşmalarının sağlanması. Bu da mümkün değilse bir aile formatını yerleştirmeye çalıştığımız çocuk evleri sitelerimizde, çocuk evlerimizde kurum bakımındaki çocuklarımızın hayatlarını idame ettirmeleri. 2002'den bugüne aile odaklı hizmetlerimizden yararlanan çocuk oranı yüzde 39'dan yüzde 91,8'e yükselmiştir." ifadelerini kullandı. Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) hizmeti kapsamında, çocuk başına aylık ortalama 2 bin 337 lira 31 kuruş destek sağlandığı bilgisini veren Yanık, "SED hizmetinden Eylül 2022 itibarıyla aktif olarak yararlanan çocuk sayımız 147 bin. Aynı zamanda SED desteği sağladığımız çocuklara Okul Destek Projesi kapsamında da okul içi ve dışındaki vakitlerini değerlendirmek noktasında destek sağlıyoruz. 81 ilde 31 bin 643 çocuğumuza bu kapsamda ulaşmışız." dedi. - Koruyucu Aile Sisteminin Güçlendirmesi Projesi Koruyucu aile yanında kalan çocuk sayısının son 20 yılda 17 kat artarak 8 bin 793'e ulaştığına dikkati çeken Yanık, bu sistemi daha da güçlendirmek için Türkiye'de Koruyucu Aile Sisteminin Güçlendirmesi Projesi'ni hayata geçireceklerini anımsattı. Yanık, aile odaklı hizmetler çerçevesinde bugüne kadar 18 bin 779 çocuğun evlat edindirildiğini, 113 çocuk evleri sitesinde 6 bin 639, 1191 çocuk evinde ise 6 bine yakın çocuğun kaldığını bildirdi. Çocuklar için en uygun hizmet modelinin belirlenmesi amacıyla Çocuk Koruma ve İlk Müdahale birimlerini oluşturduklarını anlatan Yanık, "118 Çocuk Koruma İlk Müdahale ve Değerlendirme Birimimizde çocuklarımızla ilgili en uygun hizmet modeli belirleniyor. Buralara kabulü yapılan çocuklarımızın yüzde 88'i ailelerine geri döndürüldüler." şeklindeki bilgiyi paylaştı. Yanık, suça sürüklenen ve suç mağduru çocukların rehabilitasyonunu sağlamak için İhtisaslaştırılmış Çocuk Evleri Sitesini kurduklarını, çocuk evleri ile çocuk evleri sitelerinde koruma ve bakım altında bulunan çocuklar için Çocuk Destek, Gelişim ve Eğitim Programı'nı tasarladıklarını söyledi. Bu yıl üniversite sınavı sonrası 312 çocuğun bir yükseköğretim programına yerleştiklerini belirten Yanık, korunma ve bakım altındaki çocuklar arasında 10 milli sporcu ve 2 bin 172 lisanslı sporcunun bulunduğunu bildirdi. 2021-2022 eğitim ve öğretim yılında 1511 çocuğun özel okullarına ücretsiz devam ettiğini vurgulayan Yanık, sosyal hizmet modellerinden yararlanan ancak örgün eğitime devam edememiş çocukların, reşit olduktan sonra istihdamlarının sağlanabilmesi için mesleki eğitime yönlendirildiğini dile getirdi. Yanık, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) ile iş birliğinde bakanlık kuruluşlarındaki 13-18 yaş grubunda bulunan çocuklara yönelik İş ve Meslek Danışmanlığı Eğitimleri verildiğini, 615 çocuğun bu programdan yararlandırıldığını bilgisini paylaştı. Kurumlardan ayrılan gençlerin durumunun takibi için Bakım Sonrası Rehberlik ve İzleme Değerlendirme Birimi kurduklarını anlatan Yanık, gençleri toplumsal yaşama uyum sürecinde desteklerini ifade etti. Yanık, kuruluştan ayrılan gençlere işe yerleştirilinceye kadar talepleri halinde sosyal ve ekonomik destek sağlandığını, devlet korumasında yetiştikten sonra evlenen kız çocuklarına evlenme yardımı verildiğini kaydetti. - "Devlet korumasında yetişmiş 37 bin 821 genç kamuda işe yerleştirildi" Devlet korumasından yararlanan gençleri, kamu kurumlarına yerleştirmelerinin yılda 3 kez yapıldığını hatırlatan Yanık, "2002'den bugüne devlet koruması altında yetişmiş 37 bin 821 gencimiz kamu kurum ve kuruluşlarında işe yerleştirilmiştir. Düzenlemeyle gençlerin, mezun oldukları bölümün özelliklerine göre atamaları yapılıyor." dedi. Kurum bakımında yetişen çocukları istihdam eden özel sektörün SGK primlerinin 5 yıl süreyle bakanlık tarafından karşılandığını belirten Yanık, Özel Sektör İstihdam Teşviki uygulamasıyla bugüne kadar 9 bin 711 çocuğun özel sektörde istihdamının desteklendiğini ifade etti. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Yanık, çocuk koruma mobil ekiplerinin sokakta çalıştırılan ve dilendirilen 37 bin 52 çocukla ilgili önlem aldığını, Çocuklar Güvende Programı kapsamında riskle karşılaşmış ve sosyal hizmet sunulmuş çocuklara yönelik 129 bine yakın izleme ve değerlendirme yapıldığını anlattı. TÜİK verilerine göre, ülkede bulunan 23 milyon çocuktan yaklaşık 360 bininin öksüz ve yetim olduğunu aktaran Yanık, bunlardan 167 bini bakanlığın sosyal hizmet ve yardımlarından yararlandığı bilgisini verdi. Açılış izinleri bakanlık tarafından verilen özel kreş ve gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüplerinin yılda en az 2 kez denetlendiğine dikkati çeken Yanık, 2002'de 1179 olan özel kreş, gündüz bakım evi ve çocuk kulübü sayısının 2 bin 365'e ulaştığını ve buralarda 86 bine yakın çocuğun hizmet aldığını söyledi. - "Sosyal Medya Çalışma Grubu çalışmalarını sürdürüyor" Çocukların dijital ortamlarda karşılaşabilecekleri riskleri tespit eden ve bunları önleyici çalışmalar yapan bakanlık bünyesindeki Sosyal Medya Çalışma Grubu'nun çalışmalarını sürdürdüğünü dile getiren Yanık, bu kapsamda bugüne kadar 1552 içeriğe müdahale edildiğini bildirdi. Yanık, "Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, bugüne kadar 22 bin 197 süreli yayın ile 72 kitap değerlendirilmiş, 36 kitap hakkında zararlı olduğu yönünde kanaat belirtmiştir. Bununla birlikte, müstehcenlik suçu ile ilgili 10 bin 500 adet adli bilirkişi raporu hazırlanmış ve adli makamlara gönderilmiştir." şeklinde konuştu. Çocuklar için zararlı olduğu düşünülen yayın ve uygulamaların doğrudan bakanlığa ulaştırılabilmesi için ihbar mekanizması oluşturduklarını anımsatan Yanık, şöyle devam etti: "0-17 yaş bütün çocuklarımızı kapsayacak olan Türkiye Çocuk Araştırması ülkemizde alanında ilk kez yapılmakta olup araştırma sonucunda, çocuklara yönelik sunulan hizmetlere ilişkin göstergelerin bütüncül olarak değerlendirilmesinin sağlıklı tespitini amaçlamaktayız. Yine Türkiye'de Çocuk Haklarının Desteklenmesi Projesi ile birlikte çocuk bakım ve koruma hizmetlerinin geliştirilmesi, çocuk işçiliğinin önlenmesi, erken yaşta evliliklerin önlenmesi ve korunmasız durumdaki çocukların saptanması, yönlendirilmesi, rehabilitasyonu ve bakımına yönelik hizmetlerin geliştirilmesini amaçlıyoruz." - Çocuk bakım kuruluşlarında 1147 yabancı uyruklu çocuk Yanık, ülkeye düzensiz göç yoluyla gelen ve kolluk birimlerince yakalanan refakatsiz çocuklar hakkında yapılan çalışmaların, çocuğun yüksek yararının gözetilmesi temelinde yürütüldüğüne dikkati çekerek, "Eylül 2022 itibarıyla çocuk bakım kuruluşlarımızda 525'i Suriyeli olmak üzere 1147 yabancı uyruklu çocuk bulunmaktadır. Ukrayna-Rusya krizi sebebiyle gelen çocukların bakımını da yine ülkemizde Ukrayna'dan Türkiye'ye Gelen Çocuklara Yönelik Müdahale Programı kapsamında sürdürüyoruz." ifadelerini kullandı. Kapsayıcı, eşitlikçi ve sürdürülebilir hizmetlerle eğitimden sağlığa, ekonomiden sosyal hayata her alanda engelli ve yaşlı vatandaşların yanında olduklarını dile getiren Yanık, şu bilgileri paylaştı: "Özel ilgi, destek ve korunmaya gereksinim duyan 7 bin 64 engelli bireyimize fonksiyon kayıplarını gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine yeterli olmalarını sağlayacak becerileri kazandırmak için kendilerinin veya vasilerinin istekleri doğrultusunda bakanlığımıza bağlı 104 resmi bakım ve rehabilitasyon merkezinde hizmet veriyoruz. 2007 yılında 10 özel bakım merkezi 915 kapasite ile 351 engelliye hizmet sunmaktayken 2022 eylül ayında 304 özel bakım merkezinde 30 bin 693 kapasite ile 26 bin 491 engelliye yatılı bakım hizmeti sunuyoruz. Bu 26 bin 491 engelli vatandaşımızın yüzde 94'ünün bakım ücreti bakanlığımız tarafından karşılanmaktadır." - "YADES'e 6 yılda 36 milyon lira kaynak aktardık" Yaşlı Profili Araştırması'nın ilk kez bu yıl yapılacağını bildiren Yanık, bu araştırmayla Türkiye'de yaşlılara yönelik hizmetleri ve yaşlıların ihtiyaçlarını bütünsel olarak ele alan sosyal göstergelerin oluşturulmasını, kanıta dayalı verilerin elde edilmesini hedeflediklerini dile getirdi. Yanık, engelli bireylerin bakımının aile yanında sağlanması ve yaşadıkları çevrede desteklenmesi amacıyla başlattıkları evde bakım yardımı uygulamasından 560 bin kişinin faydalandığını, engellisine evde bakmak isteyen ailelere 2006'dan bugüne kadar yaklaşık 79 milyar lira ödeme gerçekleştirildiğini ifade etti. Yaşlı bireylerin, yaşam kalitesinin arttırılması ve sosyal hayata aktif katılımlarına katkı sağlanması amacıyla 37 yaşlı gündüz hizmet merkezinde 642 yaşlı bireye hizmet verildiğini aktaran Yanık, "2016 yılında başlattığımız Yaşlı Destek Programımız (YADES) halihazırda devam ediyor. YADES kapsamında 6 yılda toplam 36 milyon lira kaynak aktarmışız. 2022 yılında yürütülecek projeler için 3 milyon lira daha kaynak aktarımıyla projelere aktardığımız kaynak tutarı toplam 39 milyona yükselttik." dedi. - Engellilerin kamuda istihdamında 11 kat artış Engellilerin istihdamına yönelik çalışmalara değinen Yanık, engellilerin kamudaki istihdamında, 2002'den bu yana 11 katı aşan bir artış sağlandığını bildirdi. Yanık, otizm spektrum bozukluğu olan çocukların hayatını değiştirecek, onları geleceğe hazırlayacak programların uygulanması, ailelerine yönelik destek hizmetlerin yaygınlaştırılması için gerekli tedbirlerin yer alacağı 2. Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Ulusal Eylem Planı'nı (2023-2030) en kısa sürede hayata geçirmeyi planladıklarını anlattı. Engellilik alanında 2030'a kadar ülkenin yol haritasını belirleyecek "Engelsiz Vizyonu Hayata Geçirmek Üzere Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı" hazırlıklarının sürdüğünü belirten Yanık, oluşturdukları Engelli Hakları İzleme ve Değerlendirme Kurulunun ilk toplantısını 15 Kasım'da yapacağını dile getirdi. (Sürecek)