SERHAT OZAN YILDIRIM Munzur Doğa Sporları ve Arama Kurtarma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Bidav ile kurulma öyküleri, çalışmaları ve geleceğe dair planları üzerine söyleyişi gerçekleştirdik. Munzur Arama Kurtarma Derneği ne zaman kuruldu amacınız nedir? MUDAK ( Munzur Doğa Sporları ve Arama Kurtarma Derneği ), 2019 yılında bir kaza sonucu Munzur ırmağına düşerek hayatını kaybeden hemşehrimiz Engin Eroğlu’nun arama çalışmaları sonrasında, amatör düzeyde dağcılık yapan doğasever insanlar tarafından kuruldu. Türkiye’de Marmara depremi ve sonrasında yaşanan afet olaylarında, devletin ve sivil toplum örgütlerinin personel, eğitim, teknik, donanım ve hazırlık anlamında yetersiz olduğu ortaya çıktı. AKUT bu alanı dolduran en önemli STK olarak örnek teşkil etti ve model oluşturdu. Yerel anlamda, Dersim’de (Tunceli) Arama Kurtarma faaliyetlerinde AFAD, Belediye, Orman İşletme, UMKE gibi kurumlar olmasına karşın, büyük afet olaylarında mevcut personel ve donanım yetersiz kalabilmekte ve destek gerekebilmektedir. Tunceli tamamı dağlarla ve ormanlarla çevrili, bol nehri olan bir ildir. Dolayısıyla ilimizde çığ, deprem, sel gibi doğal afetler yanında; özellikle doğada arama kurtarma faaliyetleri, trafik kazaları, evcil hayvanların kaybolması veya kayalara sıkışması, yaralanmalar, yabani havyan saldırıları, kaybolmalar, boğulmalar, orman yangınları gibi olaylar oldukça fazla olmaktadır. MUDAK bu alanlarda tamamıyla gönüllülük esasına dayalı amatör ruh ve profesyonel yaklaşımla darda olana yardım etmeyi; ortaya çıkan zararları en aza indirmeyi ve mümkünse oluşmadan önlemeyi esas alır. Temel değerlerimiz gönüllülük, fedakârlık, dürüstlük, güvenilirlik ve başta insan olmak üzere çevre, doğa ve hayvan haklarına karşı duyarlılıktır. MUDAK sadece ilimizde ve ülkemizde olan afet veya çevresel olaylara karşı değil, küresel düzeyde gelişen toplumsal ve çevresel sorunlara karşı duyarlılığını korur. MUDAK bağımsız bir STK’dır. Siyasal bir yapı değildir. Hiçbir siyasal yapının veya kurumun güdümüne girmeden, ancak hepsiyle de yukarıda saydığımız sorunlar ve değerler doğrultusunda eşit mesafede karşılıklı faaliyetler yürüten bağımsız bir kurumdur. MUDAK kuruluş amacı bu kurumların çalışmalarına destek vermek, gerektiğinde inisiyatif alarak Dersim’deki (Tunceli) istenmeyen afet olaylarında; yangın, deprem, kayıp vakaları, doğada yaralanmalar, trafik kazaları gibi durumlara müdahalede bulunarak zararı, can kayıplarını en aza indirmek, mümkünse önlemektir. Bizim şimdi yaptığımız, bu yönlü faaliyet yürüten kamu ve yerel kurumların faaliyetlerine katkı sunmak, aynı zamanda inisiyatif alarak insan, doğa, çevre, hayvan sorunları gibi konularda koruyucu, bilinçlendirici, eğitimsel önlemler alarak müdahalelerde bulunmaktır. Şu anda derneğinizde kaç gönüllü var? Toplumsal yapı içinde konumunuz nedir? Derneğimiz, çeşitli meslek gruplarına sahip amatör ve profesyonel düzeyde dağcılık yapan doğaseverlerden veya bahsi geçen konulara değer veren, değer üreten 55 gönüllü üyeden oluşmaktadır. MUDAK, Arama Kurtarma Faaliyetleri yapan Sivil Toplum Kuruluşudur. Bu faaliyet dışında herhangi bir –öncelikli- faaliyet alanı yoktur. Siyasal yapılanmalar içinde yer almaz ve herhangi bir siyasi partinin uzantısı olmayı kabul etmez. Aksi durum bizim kuruluş ilkelerimize aykırıdır. MUDAK ‘Can’ı esas alır. Alevilik inancında can; sadece insan değildir; toplum, çevre, doğada ne varsa; börtü böceğinden, nehrine kadar, ormanından dağına, taşına, toprağına kadar tüm canlı, yarı canlı organizmaları kapsar. Amacımız ‘Can’ı korumak, kollamak, sahip çıkmak, darda olana yetişmek, ortaya çıkan zararları en aza indirmek, mümkünse oluşmadan önlemektir… MUDAK üyelerinin katılımı gönüllülük esasına dayanır. Ancak gönüllüler, sahaya çıkıldığında Ekip Sorumlusunun – Operasyon Amiri- bünyesinde gerekli disipline uymak zorundadırlar. Dolayısıyla önümüzdeki dönem MUDAK üyesi olmak isteyen gençlerimiz bu durumu gözardı etmemelidir. Eğitim ve donanım durumunuz nedir? Eğitim ve donanım açısından yetersiz durumdayız. Derneğimizin akredite olmaması (gerekli eğitim, donanım sahip olmamasından kaynaklı) en temel sıkıntımız ve hedefimizdir. Bunun için de eğitim, donanım ve personel konusunda yeterliliğe ulaşmak gerekiyor. MUDAK olarak 2019 yılından itibaren Tunceli AFAD İl Müdürlüğü ve İl Sağlık Müdürlüğü tarafından doğada güvenli yaşam, kampçılık, çadır kurulumu, doğada yaralı taşıma, ip ve düğüm teknikleri, arama kurtarma malzemeleri tanıtımı ve kullanımı, kaya tırmanışı teknikleri, ekip bilinci oluşturma çalışması, havai hatların kurulması ve kurtarma istasyonu eğitimi/tatbikatı, doğa arama ve haberleşme yol bulma yöntemleri, yangın söndürme cihazlarının tanıtımı, yangın söndürme tekniği, orman yangınlarına müdahale, ilk yardım vb. gibi eğitimler aldık. Bu ay da İl Orman İşletme Müdürlüğü bünyesinde 34 arkadaşımızla ‘Orman Yangınlarına Müdahale Yöntemleri’ konusunda eğitime başlıyoruz. Eğitimlerimiz yaşamımızın ve faaliyetlerimizin bir parçası olarak sürekli devam edecek ve giderek gelişecektir. Amacımız, nihayetinde yerel kurumlarla (AFAD, Belediye, Orman Müdürlüğü, Sağlık Müdürlüğü-UMKE ) eş güdümlü olarak bu olaylara müdahale etmek; çevre, toplum sağlık ve güvenliğine dönük eğitimli, donanımlı, gönüllü bir yapı oluşturmaktır. Şimdiye kadar hangi afetlerde müdahale için yer aldınız? Dernek üyelerimiz zaten öteden beri faaliyet konumuz olan alanlarda, bireysel olarak veya gruplar halinde kurumsal olmayan faaliyetler yürütüyordu. Engin Eroğlu’nun arama çalışmalarından sonra gruplar halinde faaliyetler yoğunlaştı. Elazığ Depremine ilk müdahale eden gruplar içinde dernek üyelerimiz aktif görev aldı. Kayıp üniversite öğrencisi Gülistan Doku’nun barajda aranmasında aylar süren bir faaliyet yürüttü. Munzur nehrine kaza sonucu düşen asker Yılmaz Güneş’in aranmasına hızlı ve aktif katılım sağladı. Yine Mehmet ve Bozkurt Aydemir kardeşlerinin Munzur vadisinde kaybolmaları ve Munzur nehrinde bulunmalarında aktif olarak çalıştı ve bulunmalarında etkili oldu. Kısacası, MUDAK kurulduğu günden itibaren ilde kayıp ve boğulma vakaları başta olmak üzere doğada arama kurtarma faaliyetleri, yaralı hayvanların kurtarılması, trafik kazaları, orman yangınları, yaralanmalar vb. gibi olaylarda onlarca faaliyette bulundu; çoğunda aktif görev aldı, son orman yangınlarında olduğu gibi birçok yerde operasyonu yöneten koordine eden güç haline geldi. Neredeyse her hafta acı bir olayla karşılaşıyoruz; bunlar daha çok ayı saldırısı vakası, dağda kayıp vakası, dağda hasta vakası, orman yangınları, trafik kazaları (özellikle araçların nehre düşmesi), yaralı yabani hayvanlar (geyik, ayı, vaşak vb.), kayadan düşme vakası, kayıp sürüler veya kayalarda mahsur kalan hayvanlar vb. gibi olaylardır. Yine il dışında gelişen deprem ve sel felaketi gibi durumlarda AFAD bünyesinde yedek güç olarak görev aldık. Bazen AFAD içerisinde olası durumlara karşı nöbet tuttuk, bazen de aktif katılarak (Kütahya- Bozkurt’ta olduğu gibi) AFAD ile birlikte faaliyet yürüttük. Gerek kurumsal olarak, gerekse eğitim ve donanım olarak gün geçtikçe gelişen MUDAK, bundan sonra olası deprem, sel felaketi, orman yangını, salgın hastalıklar gibi alanlarda bilimsel tedbirler (hazırlıklar) geliştirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapacaktır. Giderlerinizi nasıl karşılıyorsunuz, herhangi bir kurumsal destek alıyor musunuz? Bir iki kişinin ufak yardımları dışında şimdiye kadar kendi giderlerimizi üyeler olarak karşıladık. Biz herhangi bir kuruma veya siyasal kuruluşa bağlı değiliz. Bu durumun avantajları ve dezavantajları var. Örneğin yardım alamıyoruz… En kayda değer yardımı Tunceli İl AFAD Müdürlüğü, AFAD Gönüllüğü kapsamında yaptı. O da bizim taleplerimizi karşılayacak düzeyde değildi. Her şeyden önemlisi biz hümaniter bir yapıyız, öyle olmaya da kararlıyız. İşimiz; insan, doğa, çevre ve hayvan yaşamına ilişkin koruyucu, kollayıcı, müdahale eden, konumunu yitirmeden toplum için mutlak düzeyde gerekli olan, bir sivil toplum yapısını korumaktır. Son orman yangınlarından sonra birçok kişi ve kurumdan yardım sözü aldık. İhtiyacımız olan malzeme listelerini kendilerine verdik. Önümüzdeki günlerde bunun gerçekleşme düzeyine bakacağız. Ancak arama kurtarma faaliyetlerinde eğitim, donanım ve araç çok önemlidir. Biz belli düzeyde eğitim almamıza karşın gerek donanım olarak gerekse araç olarak çok yetersiz düzeydeyiz. Üyelerimiz kendi imkânları ve araçlarıyla olaylara müdahale etmektedirler. Birçok yardım kuruluşu veya arama kurtarma derneğinin büyük sponsorları var; ne yazık ki bize henüz böyle destek olan kişi veya kurumlar oluşmadı.