Endişeliydi "kim nerede mağdurlara ait kemikler bulsa, hemen bilinçsizce çuvallara dolduruyor ve üzerine de anıt dediği beton dökmeyi planlıyor. Soykırım delillerini kendi ellerimizle yok ediyoruz" dedi. Akabinde Minnesota Protokolünden bahsederek "bu protokolün Türkiye tarafından da onaylanarak uygulanmasını istemek gerekir" dedi. Kendisinden rica ettim "bildiklerinizi yazın, deneyimlerinizi paylaşın. Toplumun bilinçlendirilmesine katkıda bulunun" dedim.
Menessota Protokolünü biliyordum ama detaylı incelememiştim daha çok gözaltında kaybedilen ve işkence ile öldürülen mağdurların haklarını korumak ve katillerini bulmak üzere tıbbi olarak iz sürme metodlarının standartlaştırılması olarak aklımda kalmıştı. Hüseyin'in önerisi üzerine protokolü yeniden okudum. Birleşmiş Miletler Genel Kurul tarafından 44/162 sayı ve 13 Aralık 1989 tarihli kararıyla soykırım izi de sürülmektedir.
"Minnesota Lawyers International Human Rights Committee" adlı çalışma grubunun suç ve suçlularla etkin mücadele etmek için yapılacak çalışmaların standart hale getirilmesi ve bu çalışmaları yapacak kimselerin uzmanlaştırılması hedefleniyor. Bu çalışma grubu adli tıpı uzmanları ve adli patologlar, hukukçular, sivil toplum örgütleri ve diğer uzmanlarlardan oluşmaktadır.
Hangi durumda ne yapılması gerekir konusunda çok detaylı tedbirleri öngören kararlardan "Soruşturmanın Amacı" bölümünü aktarmak istiyorum.
a) Ölenin (kurbanın) kimliğini belirlemek;b) Ölümle ilgili olan ve sorumlu(lar) hakkında yapılacak cezai takibata yardımcı olacak nitelikteki tüm delilleri ortaya çıkarmak ve muhafaza etmek;c) Olası tanıkların kimliklerini tespit etmek ve ölüm olayı ile ilgili ifadelerini almak;d) Ölümün nedenini, şeklini, yerini ve zamanını, ölümle sonuçlanan olaylar örüntüsünü ve eylemleri belirlemek;e) Doğal ölüm, kaza sonucu ölüm, intihar ve cinayet arasında ayırım yapmak;
f) Ölüm olayına karışmış kişilerin kimliğini tespit etmek ve yakalamak;g) Şüphelileri kanunla kurulmuş, yetkili mahkeme önüne çıkartmak.
Kararda ayrıca mezarların nasıl açılacağı, kemiklerin nasıl inceleneceği ve diğer delillerin nasıl toplanacağına ilişkin detaylı tedbirler karar altına alınıyor.
Birleşmiş Miletler tarafından alınan kararların detaylarını incelemek isteyenler Türkiye İnsan Hakları Vakfı tarafından yayınlanmış halini okuyabilirler.
Dava açan avukatlar bu prokokolü detaylı incelemeli ve Sivil toplum örgütleri ile beraber Dersim Halkını bilgilendirebilirler. TBMM ve Hükümet'e çağrıda bulunuyoruz bir an önce Minessota Protokolünü Dersim'de uygulayın.
Yaşar KAYA
