<p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">BM'nin 2014 yılının Mart ayı sonunda Japonya'da düzenlediği ve üye ülkelerin katıldığı iklim paneli raporu açıklandı. Bu rapora göre küresel ısınma "ciddi, yaygın ve geri dönülemez" olarak nitelendirildi. Küresel ısınmanın tüm gezegeni olumsuz etkileyeceği açıklanan raporda sağlığımızı, evlerimizi, gıdalarımızı ve güvenliğimizi de tehdit ediyor. Raporda küresel ısınmanın boyutu ve yaşanan iklimsel değişiklikler geri döndürülemez düzeyde.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">Küresel ısınmanın yarattığı olumsuz sonuçları çok uzaklara giderek aramaya gerek yok sanırız.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">Küresel ısınmaya bağlı olarak yaşanan iklimsel değişikliklerin Dersim’de ne gibi farklılıklar yarattığına bakalım.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Bu yıl Dersim’e düşen kar yağışı yok denecek kadar az.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-On yıllardır Dersim'de ilk kez don olayı yaşanmadı diyebiliriz.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Hava sıcaklığı tüm ülkede olduğu gibi mevsim normallerinin çok üzerinde seyrediyor. Bu yılın tarihteki en sıcak yıl olacağı ifade ediliyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-2013 Sonbaharında ve 2014 İlkbaharında beklenen yağışlar gerçekleşmedi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Su kaynaklarının bazılarında ilkbahar mevsiminde yaşanan artışlar çoğunda yetersiz düzeyde gerçekleşirken, çoğu çeşme ve su kaynağı hala akmıyor ve akacağa da benzemiyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Anafatma su kaynağı her yıl baharda ortaya çıkarken, hala kupkuru.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Zağge şelalesi bu mevsimde bir önceki yıllarda neredeyse suyun artışından dolayı yanına fazla yaklaşılamazken 3 Nisan 2014 tarihinde çektiğimiz görüntü Zağge şelalesinin Temmuz, Ağustos döneminden farkı yok. Şehre içme suyunun sağlandığı Zağge gözelerinin kuruma durumu söz konusu. Geçen sonbaharda belediyenin faaliyete geçirdiği Zağge-2 hattı biraz daha umut veriyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Munzur, Halbori, Büyükçeşme gibi gözelerde yazın karşılaşabileceğiniz manzara kimseyi şaşırtmasın derim.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><img alt="sussuz_ic.jpg" src="http://www.ozgurdersim.com/d/other/sussuz_ic.jpg" title="sussuz_ic.jpg" /></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Munzur vadisi üzerinde bulunan Pilvenk deresi, Bali deresi, gibi birçok derede su miktarı en düşük seviyede. Aynı durum Pülümür vadisi üzerinde bulunan Hakis Deresi, Markasor Deresi, Haskar Deresi ve diğer birçok dere için de geçerli.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Ağlayan kayalarda su yok denecek kadar az.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Kutu deresi piknik alanında akması gereken kaynaklar hala sessizliğini koruyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Yaz döneminde dereye dönüşme olasılığının olduğu akarsularımızın keyfimizi kaçırabileceğini söylemek yanlış olmaz.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Köylerde çoğu çeşmelerde sular akmadı. Bu durum yaz döneminde büyük içme suyu sıkıntılarına, tarım, bağ bahçe ve çiftlik hayvanlarının ciddi şekilde içme suyu sıkıntısı yaşamasına sebebiyet verecektir.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Her yıl metrelerce karın yağdığı ve Nisan ayında Ovacık merkez ve Pülümür gibi merkezlerde yerde karın görüldüğü çoğu alanlarda kardan eser yok.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Munzur nehri, Pülümür çayı, İksor deresi, Roj deresi ve diğer küçük derelerde ki 2014 Nisan dönemi su akış miktarı Ekim dönemindekinden daha az.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Munzur ve Pülümür çaylarının birleşimi normal zamanlardaki bir Munzur nehri kadar bile değil.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Yerleşim yerlerinde ciddi su sıkıntısının yaşanabileceği şimdiden görülmektedir.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Barajlar bile neredeyse enerji üretemez duruma gelmiştir. Buna dair daha şimdiden örnekler verebiliriz.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Dersim için tersi bir göç yaşanabilir. Her şeye rağmen Dersim coğrafyası bu açıdan daha şanslı bir bölge olacaktır. En azından Dersim merkezde su sıkıntısı birçok şehirdeki gibi yaşanmayacaktır. Su kesintileri yaşansa da içme suyu açısından ciddi sorunlar yaşanmayacağını söylemek mümkün.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Bu yıl susuzluk nedeniyle sebzeciliğin yeteri düzeyde gerçekleşmeyeceği görülmektedir. Meyve ağaçlarının sulanması ciddi bir sorun olarak görülebilir. On yılların emeği bağ ve bahçeler susuzluk nedeniyle kuruyabilir.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Önceki yazımda belirttiğim gibi ciddi bir gıda krizi yaşanabilir.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Büyük şehirlerin ihtiyacını karşılayan barajlarda doluluk oranı şimdiden en düşük seviyede ve yaşanabilecek sıkıntının şimdiden habercisi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">-Bu durumdan yaban hayatı da olumsuz etkileneceğe benziyor. Doğada ki bitkiler de bu iklimsel değişikler den nasibini alacaktır.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3"> </font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">Yaşanması muhtemel su sıkıntısı ve buna bağlı ortaya çıkabilecek olan olumsuzluklara karşı şimdiden önlem almakta fayda var.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3"> </font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">NE GİBİ ÖNLEMLER ALINABİLİR?</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">1. Tunceli Belediyesi başta olmak üzere DSİ ve valilik gibi kurumlar kentimizin yaşanacak su sıkıntısına karşı ciddi projeler ve su kaynağı arayışına gitmeleri gerekiyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">2.Ana hat içme suyu şebekeleri bir merkezde toplanabilmeli ve önlemler şimdiden alınmalıdır</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">3. Vatandaşlarımızın su tüketimini ihtiyaçları doğrultusunda en sağlık şekilde yapmaları ve gereksiz yere su tüketiminden kaçınmalıdır.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">4. Okul ve askeri tesisler başta olmak üzere kurumlarda su tüketimine dikkat edilmelidir.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">5.Zorunlu ve büyük ölçüde su ihtiyacı duyulan temizlik, halı yıkama ve benzeri işlerin şimdiden yapılmaması ve yaza bırakılmaması fayda sağlar.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">6. Olası su sıkıntısı yaşanması durumunda belediyenin aşırı su tüketimin önüne geçmesi için suyun birim fiyatını yukarılara çekmesi önleyici olabilir.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">7. Belediyelerin şehrin belirli yerlerine sadece içme suyunu karşılama amaçlı çeşmeler kurması önemlidir. Her durumda bu çeşmelerden içme suyu ihtiyacı karşılanmalıdır..</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">8.Zorunlu olmadıkça bu yıl sulama gerektiren ağaç ekiminin olası koşullar göz önüne alınarak yapılmasında fayda var.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">8 Nisan 2014</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">Haydar ÇETİNKAYA</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3">Dersim Doğa Koruma Gönüllüsü</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3"> </font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font face="Calibri" size="3"> </font></p>