<p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Suriye’de Dürzi köylerine radikal İslamcı gruplar tarafından gerçekleştirilen son saldırılar, ülkedeki bu dini azınlığın geleceğiyle ilgili kaygıları artırdı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">22.5 milyonluk Suriye nüfusunun yaklaşık yüzde 3’ü Dürziler’den oluşuyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Geçtiğimiz günlerde El Kaide bağlantılı Nusra Cephesi, Suriye’nin kuzeydoğusundaki İdlib Eyaleti’nde, en az 20 Dürzi’yi öldürdü.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Bu, Suriye’den dört yıl önce çatışmaların başlamasından bu yana Dürzi sivillere yönelik en kanlı saldırı oldu.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Suriye’deki çatışmalar bugün Dürziler’in çoğunlukta olduğu bölgelere de yayılmış durumda.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler, Suriye’deki en büyük üçüncü dini azınlık.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Cihatçı gruplarsa onları kafir olarak görüyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Şii kökenler</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürzilik 11. Yüzyılda, Şii mezhebinin bir kolu olan İsmaililik içinden doğdu.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziliğin adı, Orta Asya kökenli din adamı Muhammed bin İsmail el-Derezi’den geliyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Muhammed bin İsmail el-Derezi Mısır’daki Fatımi Halifelerinden El-Hakim’i Tanrı’nın cisimleşmiş hali olarak görüyordu.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler baskı görmeyi engellemek için yüzyıllar boyunca dinlerini, sır tutarak yaşadılar.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">El-Hakim, 1021’de gizemli bir şekilde ortadan kayboldu.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler, onun kıyamet günü, evrensel adaleti sağlamak üzere yeniden ortaya çıkacağına inanıyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">El-Hakim’in halefi El-Zahir, onun Tanrısal olma iddiasını reddetti ve Dürzilere zulmedip onları, ağırlıklı olarak Lübnan ve Suriye’de olmak üzere, uzak dağlık bölgelerine gitmeye zorladı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Bugün Dürziler 22.5 milyonluk Suriye nüfusunun yaklaşık yüzde 3’lük bir bölümünü oluşturuyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler’in büyük çoğunluğu başkent Şam’ın güneyindeki Suveyde Eyaleti’ne bağlı sarp bir alan olan Cebel el-Dürzi’de yaşıyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Suriye’de başka bölgelerde de bazı Dürzi köyleri bulunuyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3"> </font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Geçen günlerdeki saldırıların gerçekleştiği, İdlib’in Cemal el-Summak bölgesi de bunların arasında.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3"> </font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler, yüzyıllar boyunca zulme uğramamak için dinleriyle ilgili olarak adeta bir kapalı kutu gibi yaşadılar.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Sadece çok derin bir özveri ve Tanrı’ya adanmışlık sergileyen çok az sayıda Dürzi’nin, tam olarak dini törenlere katılmasına ve dini yazılara erişimine izin veriliyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Her ne kadar Dürziler bölgenin din tarihini biçimlendirmede belirgin bir rol oynamış olsalar da geleneksel olarak siyasal dinginci olarak değerlendiriliyorlar.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Güney tehdidi</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Suriyeli Dürziler’in büyük çoğunluğu uzun bir süredir Esad yönetimine sadık bir konumda.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Birçok Dürzi sadece Beşar Esad’ın Suriye’deki azınlıkları koruyabileceğini düşünüyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler Esad’ın düşmesi durumunda, azınlık gruplarının hedef alınacağından ve toplulukların Suriye’deki Sünni çoğunluk içinde yer alan radikaller tarafından ortadan kaldırılacağından korkuyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Bazı Dürziler isyancı grupların saldırılarına karşı evlerini korumak için silaha sarılıp Halk Komiteleri’ni kurarken bazılarıysa Esad yanlısı bir milis grubu olan ve ordunun yanında savaşan Ulusal Savunma Güçleri’ne (NDF) katıldı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Ancak Dürziler arasındaki fikir ayrılığına dair işaretler, Aralık ayından bu yana hükümet güçlerinin yaşadığı bir dizi yenilgi nedeniyle daha görünür oldu.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Hükümetin savaştaki kayıplarına set çekmek için, zorunlu askerlikten kaçınan genç erkekleri toplaması yönündeki çabalarına özellikle Güney’deki Dürziler tepki gösterdi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Bazı Dürzi köylerde gençleri zorunlu askerlik görevine alan devriyeler saldırıya uğradı ve köylerden dışarı çıkartıldı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Geçen Aralık ayındaysa asker kaçağı olduğu gerekçesiyle tutuklanan bir kişiyi kurtarmak için bir istihbarat görevlisi rehin alındı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Hükümet, askere alınan gençleri sadece kendi yaşadıkları alanlarda görevlendirme yoluyla ortamı sakinleştirmeye çalıştı ancak Dürzi liderler hükümeti sözlerini tutmamakla eleştirdi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler ayrıca, Güney’de daha fazla ilerleme kaydeden Nusra Cephesi ve IŞİD mensubu cihatçıların yarattğı tehdit nedeniyle giderek daha çok kaygı duyuyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Suriye’de çatışmalar, Dürziler’in yoğun olarak yaşadığı alanlara da yayıldı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Nusra Cephesi savaşçıları hali hazırda Süveyde’den sadece birkaç kilometre ötede.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Bu onların, yerel halkın büyük bölümünün Dürziler’den oluştuğu Cebel el-Dürzi’ye yürümeleri olasılığını doğurmuş durumda.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3"> </font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">‘Zorunlu din değiştirmeler’</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Nusra Cephesi lideri, kendilerine karşı savaşılmadığı ve ‘dini yanlışlardan geri döndükleri’ sürece Dürziler’e zarar vermeyeceklerini söyledi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Ancak yerel aktivistlere göre, Nusra Cephesi’nin de içinde yer aldığı isyancı ittifak grubu, Cebel el-Summak’ın kontrolünü ele geçirince birkaç yüz Dürzi Sünni İslam’a geçmeye zorlandı, türbelere zarar verildi, mezarlıklar kutsal sayılmadı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Geçtiğimi günlerde Qalb Lawzah köyünde bir grup Dürzi’nin vurularak öldürülmesi Lübnan ve İsrail’de yaşayan Dürzi toplumları içinde büyük bir öfkeyi tetikledi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">İsrail’de binlerce Dürzi, yaşadıkları köylerde gerçekleştirdikleri protestolarda hükümeti ve uluslararası topluma, Suriye’deki kardeşlerine yardımcı olma çağrısında bulundu.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Birçoğu yüksek mevkilerde olmak üzere yüzlerce Dürzi’nin görev yaptığı İsrail ordusu Genelkurmay Başkanı, Suriye’nin Golan Tepeleri’nde, bir katliamı önlemek için gerekirse harekete geçeceklerini söyledi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">İsrail’deki Dürziler Suriye’deki toplumlarının tehdit altında olduğunu söylüyor.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ayrıntı vermeden “gerekli olan neyse yapılması konusunda talimat verdiğini” söyledi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Lübnan’da, Dürzi lider Velid Canbolat saldırıyı sert bir şekilde kınadı ancak bunun münferit bir olay olduğunu söyledi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Sıkı bir Esad karşıtı olan Canbolat, Suriyeli Dürziler’i ülkedeki yönetim karşıtı isyanı desteklemeye çağırdı ve gerçek tehdidin hergün onlarca insanı öldüren hükümetten geldiğini söyledi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Esad’a yakın Lübnanlı Dürzi siyasetçi Wiam Wahhab ise Canbolat’la tamamen ters görüş bildirdi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Wahhab, Suveyde’de yaşayanlara kendilerini savunmada yardımcı olunması için ‘para, gönüllü ve silah’ gönderilmesini istedi.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Dürziler bir azınlık olarak yüzyıllar boyunca bölgedeki çatışmalarda hep müzakere etmek zorunda kaldı.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Şimdi bir kez daha, bir taraf tutmaya ve olanak dahilinde kaderlerini belirlemeye zorlanıyorlar.</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3"> </font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">Faysal Irşaid</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"><font color="#000000" face="Calibri" size="3">BBC Arapça</font></p><p style="margin: 0cm 0cm 0pt;"> </p>