<p class="MsoNormal c2">Tunceli’nin farklı yerlerinde yer alan eserlerin kültür envanterine kaydının yapılması için başvuru yapıldı. Başvuruyu Kültür Varlıklarını Koruma Kanununa dayanarak bireysel olarak çevre-doğa-kültürel çalışmalar yürüten Haydar Çetinkaya yaptı. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne 29/11/2012 tarihinde dilekçe ile başvuru yapan Çetinkaya “İlimiz Kültür envanterine kayıtlı eserleri incelediğimizde başvurusunu yaptığım eserlerin yer almadığı görülmektedir. Farklı yerlerde bulunan ve çok eski dönemlere ait olan altı eserin Kültür varlıklarını koruma kurulunca incelenmesi ve gerekli şartları taşıyanların kayıt altına alınması için il kültür ve turizm müdürlüğüne gerekli başvuruyu esrelere ait görsellerle yaptım. İl Kültür ve Turizm Müdürü İsmet Hakan Ulaşoğlu başvuruyu yapmamdan ve duyarlılık gösterdiğimden dolayı sevindiğini belirtti.<span class="c1"> </span> Başvurusunu yaptığım eserlerle ilgileneceklerini ve en kısa sürede Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Kuruluna gerekli yazışmalar yapacağını söyledi. Eserlerin önemli olduğunu düşünüyorum” dedi.</p><p class="MsoNormal c2">Çetinkaya, “Dersim sandığımızdan da zengin bir bölge. Kültür ve tabiat varlıklarımızı korumamız ve gün ışığına çıkartmamız gerekiyor. Oysa son zamanlara birçok eserin defineciler tarafından tahrip edildiği görülüyor. Bu oldukça üzücü bir durum” diye konuştu.</p><p class="MsoNormal c2">Başvurusu yapılan eserler ve özellikleri ise şöyle.</p><p class="MsoNormal c2"><o:p> </o:p></p><p class="MsoNormal c2">Seğerik Kaya Mezarları: Hozat ilçesine 30 km uzaklıkta bulunan Kalecik-Seğerik köyünde yer almaktadır. Köy ve çevresinde yıllar önce Fransız bir grubun araştırma yapmış olmasına rağmen bura hakkında da yeteri bir veriye ulaşılmamıştır. Köy tarihi bir köy olup döneminde 7 adet kilise bulunduğu söylenmektedir. Bu kiliselerden bir tanesi hala duvarları ile ayakta kalabilmiştir. Köy içinde ve çevresinde buranın eski bir yerleşim yeri olduğunu gösteren çok sayıda yığın bulunmaktadır.</p><p class="MsoNormal c2"><span class="c1"> </span>Köyün batıya bakan bölümünde bulunan bir tepede tamamı kayalara oyulmuş 13 adet kaya mezarı bulunmaktadır. Kaya mezarları batıya bakmaktadır. Dönemin ünlü şahsiyetleri için yapıldığı düşünülen kaya mezarları kısmen tahrip edilmiştir. Kaya mezarları ve köy civarında ki yerleşmenin kayıtlarda yer almadığı görülmektedir.</p><p class="MsoNormal c2"><o:p><img alt="eser_ic.jpg" src="http://www.ozgurdersim.com/d/other/eser_ic.jpg" title="eser_ic.jpg" /> </o:p></p><p class="MsoNormal c2">Rabat Kalesi ve Tarihi Kemer Köprü: İlimiz Çiçekli Nahiyesi Rabat Köyünün 300-400 metre aşağısında köyün kuzey ve güneyinden akan derenin kesiştiği yerde bulunmaktadır Buranın Kale olarak kullanıldığını gösteren sur duvarları hala mevcuttur. Bunun yanında kalede kaya mezarları bulunmaktadır. Kayaya alttan oyularak kaleye girişi sağlayan tüneller bulunmaktadır. Bu tünellerden birinin her iki yönü açık olup diğer ikisinin çıkışları belirlenmemiştir. Kale ve civarında ayrıca oya şekiller, eskiden kale civarında yerleşmenin olduğunu gösteren yıkılış ev şeklindeki yerler bulunaktadır.</p><p class="MsoNormal c2">Yine kalenin yakınlarında dereden karşıyı geçişi sağlayan tarihi bir kemer köprü hala sağlam bir şekilde ayakta durmaktadır.</p><p class="MsoNormal c2"><o:p> </o:p></p><p class="MsoNormal c2">Tarihi Kemer Köprü: İl merkezine 10 km uzaklıkta Marçik köyü sınırları içerisinde Pülümür çayı kenarında yer almaktadır. Yakın dönemde yapılması planlanan Pülümür Baraj göleti altında kalacaktır. Kim tarafından veya hangi döneme ait olduğuna dair herhangi bir bilgi yoktur. Pülümür çayından karşıya geçişi sağlamak amacıyla ve buradan muhtemelen suyun karşı tarafında bulunan Pah kalesi ve Gömemiş bölgesine geçişi sağlamak amacıyla yapıldığı düşünülmektedir. Köprünün günümüzde sadece bir bölümü ayakta kalmıştır. Diğer kısmı ise yıkılmıştır. Köprü civarında eski yapılara ait olduğu düşünülen duvar yıkıntıları bulunmaktadır. Önemli bir kültür envanteridir.</p><p class="MsoNormal c2"><o:p><img alt="eser_ic1.jpg" src="http://www.ozgurdersim.com/d/other/eser_ic1.jpg" title="eser_ic1.jpg" /> </o:p></p><p class="MsoNormal c2">Oyma Kaya (yılan) ve Kale: Ovacık ilçesi Mercan vadisinde Akyayık köyü civarında<span class="c1"> </span> (Markal) suyun kenarında bulunmaktadır. Yapılması planlanan Akyayık barajı altında kalacaktır. Bir insan boyunda olan bir kayanın oyulması ile ortaya çıkarılmış yılanbaşını andırmaktadır. Yılanbaşı kuzey istikametine kale olarak bilinen yöne bakmaktadır. Yılana benzetilen kayanın muazzam bir görünüşü vardır. Kültür envanterinde ve kayıtlarda buraya ait herhangi bir bilgiye rastlanılmamıştır. Kale olarak adlandırılan bölgede çok sayıda tarihi kalıntı mevcuttur. Önemli bir kültür envanteridir.</p><p class="MsoNormal c2"><o:p> </o:p></p><p class="MsoNormal c2">Tarihi Kervan Yolu: Mazgirt sıradağlarının Mazgirt ile Tunceli kısmını birbirine bağlayan tarihi bir yoludur. Buranın çok önceleri önemli bir geçiş yolu olarak kullanıldığı yolun hala günümüze değin gelen varlığından anlaşılmaktadır. Yol boyunca kimi yerlerde oyma eserlere rastlanmaktadır. Bunların en önemlisi tarihi oyma çeşmedir. Mazgirt dağlarından kaynağından çıkan ve harçikte orman işletme arazisinin karşısında dökülen dereyi 5-6 km takip ettiğinizde bu tarihi yol çıkar karşınıza. Bu yolun bir ucu Mazgirt ilçesine varır. Bir ucu ise Mazgirt ilçesi kale köyüne ve anbar kalesine varır. Kültür envanteri ve diğer kayıtlarda rastlanmamıştır.</p><p class="MsoNormal c2"><o:p><img alt="eser_ic2.jpg" src="http://www.ozgurdersim.com/d/other/eser_ic2.jpg" title="eser_ic2.jpg" /> </o:p></p><p class="MsoNormal c2">Oyma Odalar, Mağara, Sunak, Delikli Taş: Munzur vadisi milli parkı sınırları içerisinde karşılar karakolu civarında 38 kayaları olarak adlandırılan kayaların bulunduğu yerde yer almaktadır. Munzur Vadisinde yapılması planlanan barajın altında kalacaktır. Bu kayalardan aşağıya Munzur kenarında indiğinizde kayanın dibinde adı geçen eserleri görmek mümkündür. Tarihi eserlerin çok eski dönemlerde yapıldığı burada bir zamanlar yaşam sürüldüğü buradaki eserlerden anlaşılmaktadır. Kayaya oyulmuş sunak yerleri ve kimi yerlerde haç işaretleri hala varlığını korumaktadır. Adı geçen yerde ne amaçla kullanıldığı anlaşılmayan oyma odalar ve iki adet damlataş mağarası bulunmaktadır. Yine burada ortası oyulmuş ve ağaç kütüğüne benzeyen yere bitişik dairesel bir kaya bulunmaktadır. Değirmen taşını andıran bu şeklin ne amaçla kullanıldığı bilinmemektedir. Adı geçen eserlerin kaydına rastlanmamıştır.</p>