İncelemelerinin ardından Arıcılar Birliği’nde toplantı düzenleyen Dersim’de Tarımsal Kalkınma Ön Çalışma Grubu adına konuşan Başkan Kenan Sungur, “Bursa Dersimliler Derneği'nin sanatçılarla birlikte Dersim'de Berkin Elvan anısına diktikleri "Bin Ceviz Fidanı" etkinliği Dersim’de Tarımsal Kalkınmanın Ön Çalışma Grubu'na dönüştü. Bu çalışmanın ardından bu işin bilimsel olarak yapılması gerektiğini düşündük. Şu anda ön çalışma grubumuz Ziraat Mühendisi ve aynı zamanda CHP’den Milletvekili olan Sayın Orhan Sarıbal tarafından yürütülüyor. Kendisi dünya çapında ziraat mühendisi bir arkadaşımız. Avrupa ve Türkiye’de çok sayıda bahçeye danışmanlık yapıyor. Bizler de bu bölgede bilimsel boyutuyla bir fizibilite çalışması yürüttük. 7 ilçe ve merkezde 8 toplantı gerçekleştirdik” dedi.

Düzenledikleri toplantılarda meyvecilik konusunda bölgenin eksiklerini tespit ettiklerini ifade eden Kenan Sungur, “Gördüğümüz eksikliklerden biri bölgede meyve ağaçlarında aşı ve budamanın bilinmediğiydi. Yaşlıların bunları genç kuşaklara aktarmadıklarını gördük. Buna çözüm olarak komisyonumuz her yıl ilçelerden özellikle belediye başkanları, ziraat odaları, arıcılar birliği ve sanatçı dostlarımızla da işbirliği yaparak belli sayıda insanı Kestel Cemevi’ne çağırarak konaklama ihtiyaçlarını karşılayarak 3 gün teorik 2 gün de pratik çalışma olmak üzere aşı ve budama konusunda kurslar düzenledik. Kursu veren hocamızın izin sorunu çözülürse Dersim merkezde bu eğitim çalışmasını yapmayı planlıyoruz” diye konuştu.

Meyvecilik konusunda ekosistemi bozmayacak tarzda pazarlamadan, birlik ve kooperatif oluşturma altyapılarını tartıştıklarını dile getiren Dersim’de Tarımsal Kalkınma Ön Çalışma Grubu adına konuşan Başkan Kenan Sungur, “Komisyonumuz tamamen bağımsız. Bu çalışmanın bir siyasete alet edilmeyecek kadar ciddi olduğunu ve Dersim sevdası üzerinden bağımsız yürüyeceğini belirtmek isterim. Komisyon olarak bahçe kurmak ya da fidan satmak benzeri hiçbir ticari kaygımız yok ve bu tür önerilere de kapalıyız” şeklinde konuştu.

Sungur, ön çalışma grubu olarak 10 tır dış mekan süs bitkisi, elma, ceviz, badem ve kirazdan oluşan yaklaşık 25 bin bitkinin Dersim’e gönderildiğini kaydederek, özellikle ceviz üretiminin kent açısından son derece ciddi gelir kapısı olabileceğinin altını çizdi.

Sungur, Dersim’e yollanan bitkilerin hibe olarak alındığını ve nakliye konusunu da Dersim’deki insanlarla konuşarak çözmeye çalıştıklarını söyledi.

ŞİFA GELENEĞİ SEMPOZYUMU DÜZENLENECEK

Düzenlenen toplantıda 2. Dersim’in Şifa Geleneği Sempozyumu, Dersim’de Şifalı Bitkiler ve Alternatif Üretim Projeleri hakkında da bilgilendirme yapıldı.

Sempozyuma ilişkin Dersim Ekoloji Meclisi hakkında bilgi veren Hilal Yorgancı şunları dile getirdi:

Dersim bölgesi, kuzeyde Bayburt’ta,  Zigana geçidi'nin güney çıkışından başlayıp, güneyde İskenderun Amanos dağları ve Doğu Toroslara kadar uzanan dağ silsilelerinin oluşturduğu “Anadolu Çaprazı”nın üzerindedir.

Anadolu’da bulunan üç bitki bölgesi, Akdeniz, Avrupa-Sibirya ve İran Turan bitki bölgeleri, bu hat üzerinde kesişmektedir. Bunların tür zenginliği açısından en bereketlisi olan Akdeniz ve İran-Turan bitki bölgeleri, Anadolu Çaprazı’nın oluşturduğu sınırla birbirinden ayrılmaktadır.

Böylece, ülkenin Batı ve Doğu bitki türleri, bu çaprazın iki tarafında yetişmektedir. Doğu ve Batı, Kuzey ve Güney iklimlerini ayıran bir set gibi yükselen sıradağlar, ülkemize endemik yaklaşık 4200 bitki türünün önemli bir kısmına ev sahipliği yapmaktadır.

Bütün dünyada, bu çeşit 6 coğrafi çapraz bulunmaktadır. Bunların hepsi, tür çeşitliliği dolayısıyla, özel koruma altına alınmıştır. Anadolu Çaprazının bir parçası olan Munzur ve Keşiş Sıradağları, dağıtılan madencilik ruhsatları, HES ve baraj projeleriyle, büyük bir dönüşüm tehdidi altındadır.

Ekolojik açıdan zengin bu hat, Antakya, Maraş, Dersim gibi, önemli Alevi ocak merkezlerinden geçmektedir. Dersim bölgesinde yapılan antropolojik çalışmalar, bölgedeki Alevi ocaklarının, sağlık ve müzik alanlarında üretilen bilginin aktarımında temel merkezler olduğunu göstermiştir.

Dersim'de, şifalı bitkilerin, suların, hastalıklara karşı başvurulan ziyaretlerin, inanç sisteminin dokusunu ören sicimlerden biri olduğu söylenebilir. Eğer bu sular, bitkiler, yabani ve evcil dünya dışarıdan müdahalelerle değiştirilirse, Dersim’den Amanos’a ve Toroslar’a kadar uzanan bölgede yaşayan insanların ortak bilgi hazinesi anlamını yitirecektir. Bir dünya, onu sürekli yeniden kuran insanlarıyla beraber, yok olacaktır.

Bu Sempozyumun amacı, Dersimli insanların bu yok oluşun, dış müdahalelerin önüne geçebilmek için, yöntemli; yani tutarlı ve birbirinin üzerine inşa edilen adımlarla, bir tartışma yürütmeye başlamasıdır. Bu amaçla, bilgi üretiminden, somut üretime, hukuk mücadelesinden, ekoloji mücadelesine, farklı alanlarda ama aynı amaçla çalışan insanların bir araya gelmesi ve işbirliğine girmesi hedeflenmektedir.

Sempozyumu düzenleyen koordinasyonu sağlayan kişi ve kurumlar şöyle:

Düzenleyen Kurumlar:                                 Koordinasyon

Dersim Arıcılar Birliği                                      Metin Kahraman, Kızılca Yürür,

Dersim Ekoloji Meclisi                                   Hilal Yorgancı, Veli Kahraman, Gül Hür

Destekleyenler:

Ovacık Belediyesi                                           Pülümür Belediyesi

Tunceli Ticaret Odası                                     Dersim Kültürel Mirası Koruma Girişimi

Tunceli Gazeteciler Cemiyeti                        Munzur Çevre Derneği

Tunceli Eğitim Sağlık Vakfı                           Tunceli Sarıyayla (Cıvrak) Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği

Şaroğlu Otel                                                 

Munzur Su                                                        Dersim Pülümür İlçesi ve Köyleri Yardımlaşma Dayanışma Derneği

SEMPOZYUM TARİHİ VE PROGRAMI

Tarih26 - 29 Mayıs 2016

Yer: Tunceli Ticaret ve Sanayi Odası Büyük Salonu

1. gün, 26.5.2016

 1. oturum (9.30-11.15)

- Anadolu’da ve Dersim’de Bitki Dünyası ve Sağaltıcı Ocaklar: Moderatör: Ceren Kazancı, Konuşmacılar: Dr. Füsun Ertuğ, “Anadolu’da Sağaltım Ocakları”, yrd.doç. Ahmet Doğan “Dersim’de Bal Bitkileri”, Soner Oruç “Anadolu Çaprazı’nın Biyoçeşitliliği”.

11.15 – 11.30 kahve, çay

2. oturum (11.30 - 13.00)

- Doğa talanına karşı mücadelede arkeoloji ve bitki çeşitliliğinin önemi: Moderatör: Haydar Çetinkaya, Konuşmacılar: Avukat Ümit Altaş, Arkeolog Hasan Binay,  Arkeolog Serkan Erdoğan “Dersim Arkeolojik Mirasının Şifa Geleneğine Yansıması”, Elazığ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nden Arkeolog Kenan Öncel “Dersim Arkeolojisi”, Mardin Müze Müdürü Nihat Erdoğan “Dersim’de Nasıl Bir Müze İstiyoruz?”, Dersim il kültür müdürü İsmet Hakan Ulaşoğlu, CHP Balıkesir milletvekili Mehmet Tüm.

Öğle arası 13.00-14.30

3. oturum(14.30 – 16.30)

- Dersim'de alternatif tarım fikirleri, uygulama deneyimleri. Fidancılık, arıcılık, şifa bahçeleri: Moderatör: Erdal Bozdağ, Konuşmacılar: Arıcılar Birliği’nden Kazım Doğan, mantar uzmanı Özgür Ertaş, Metin Kahraman “Dersim’de Derman Bahçeleri”, Turgut Olgun “Dersim’de Bir Bahçecilik Deneyimi: Turgut Olgun’un Fidanlığı ve Şifalı Bitkiler Bahçesi”.

2. gün 27.5.2016

1.oturum (11.30 – 13.00)

- Dersim'de ekoloji ve kültür ilişkisi. Kutsal dağlar, ırmaklar, göller. Kutsal hayvanlar ve bitkiler: Moderatör: Hüseyin Çağlayan, Konuşmacılar: Kemal Kahraman “Alevi İnanç Öğretisinde Doğa ve İnsan”, Kedekli Zeynel Batar Dede “Dersim Alevi inancında Dağ Keçilerinin, Alabalık ve Turnanın Kudsiyeti”, Seyit Mahmut Yıldız, Ali Hıdır Çetin “Kutsal bir Krater Gölü: Ağır Göl’ün Hikayesi ve Başköylü Hasan Efendi”, Yrd. doç. dr. Kızılca Yürür “Ana Buyere Gölü’nün 40 hurisi”,  Mahir Polat “Sır Oluştan, Yok Oluşa: Dersim Bölgesi Alevi Kültürel Mirasında Yıkım”.

Öğle yemeği 13.00 – 14.30

2. oturum (14.30 – 16.30)

Dersim'in şifa geleneği ve Dersim’in Lokman Hekimleri anlatıyor:  Moderatör: Metin Kahraman, Konuşmacılar: Yrd. doç. dr. Kızılca Yürür “Dersim Şifa Geleneğinin Varlık Düzeni (ontolojisi)”, Metin Kahraman “ Bir Şifa Merkezi Harige Köyü: Moro Sur ile Moro Şae Ziyaretlerinin Hikayesi ve Dersim’in Lokman Hekim Ocağı Şıh Mamudanlar”, Kureyşanların Sılemanu ebcetinden Çe Uşen Analar (Mazgirt), Çe Uşen Analar’dan Ulaş Gültekin, Ovacık Yeşilyazı köyünden Gome Uçar “Lokman Hekim Soyu Nasoğulları”, Harige'deki More Sur Ziyaretine hizmet eden Şıh Mamudanlı Zeynep Gül, Hakis'ten Ali Gündoğdu, Hakis’ten Hıdır Beyaztaş “İlaç Yapımında Arı Sütü,  Polen, Bal ve Balmumu”, Balıkçı Fırat Gündüz “Dersim’de Üretimi Devam Eden Geleneksel İlaçlar: Alabalık, Nerebent, Çöpleme Otu”, Mehmet Menteş “Dersim’de Hayvansal Droglarla İlaç Yapımı” , İbrahim Özer “Dersim Sözlü Kültüründe Gezemgenin Hikayesi”.

Bilgilendirme toplantısı, 18.00:

- Dersim'de kooperatifçilik. Kooperatifçilik nasıl yapılır? Dünyadan ve Türkiye’den örnekler: Moderatör: Tunceli Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Yusuf Cengiz, Konuşmacılar: Bursa CHP Milletvekili ve Ziraat Mühendisi Orhan Sarıbal, Ovacık Belediye Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, Prof. Dr. İnci Gökmen.

3. gün 28.5.2016

1. oturum (11.30 – 13.30)

Dersim’de Munzur ve Peri, Çemişgezek’te Tagar, Erzincan’da Kemah ve Deliçay, Pülümür’de Armağan ve Sansa HES ve baraj projelerinin mahkeme sonuçları. Bizi bekleyen gelecek ve projelerin bundan sonraki sonuçları: Moderatör: Meral Özen, Konuşmacılar: Avukat Barış Yıldırım, Avukat Sezai Demirbilek, HDP Dersim Milletvekili Alican Önlü, Avukat Özgür Ulaş Kaplan, Tagar Suyu Çevre Hareketi’nden Tacettin Balcı, Pülümür encümeni ve Armağan HES davacısı Erdal Şanlı.

13.30 öğle yemeği

Forum toplantısı ve kapanış (14.30 - …)

- Dersim’de alternatif üretim projelerinin geleceği. Dersim'de şifa bilgisinin, şifalı bitkilerin, yabani yaşamın geleceği. Durum değerlendirmesi, ne istiyoruz, nasıl yapabiliriz: Moderatörler: Tunceli Belediyesi Belediye Eşbaşkanları Nurhayat Altun ve Mehmet Ali Bul Davetliler: Tunceli Valiliği, Tunceli Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Yusuf Cengiz, Ovacık Belediye Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, Orhan Sarıbal, Hilmi Yarayıcı, Ali Can Önlü, Makbule Çerimli, Tunceli Eğitim ve Sağlık Vakfı Başkanı Kadriye Özgen Akçelik, Dedef genel başkanı Ahmet Balkıs, Munzur A.Ş Yönetim Başkanı Feyzi Özer, Gürsel Erol, Mehmet Ali Yıldız, Pülümür Belediye Başkanı Müslüm Tosun, Nazımiye belediye başkanı Cafer Kırmızıçiçek, Mazgirt Belediye Başkanı Tekin Türkel, Hozat belediye başkanı Celalettin Polat, Pertek belediye başkanı Recai Vural, Çemişgezek Belediye Başkanı Ahmet Şadan Ersoy, Tunceli Gazeteciler Cemiyeti başkanı Ercan Topaç, Mardin Müze müdürü Nihat Erdoğan, Dersim Ekoloji Meclisi, Arıcılar Birliği, Küçükbaş Hayvancılar Birliği, Büyükbaş Hayvancılar Birliği, İl ve İlçelerin encümenleri ve açık kürsü.

4. gün, 29.5.2016, Gezi: Sılij Köyü, Kedek Köyü, Ovacık Munzur Gözeleri