Açıklamada şunlar kaydedildi:
1935-46 yılları arasında Dersim’de yaşananlar insanlık dramının Türkiye’deki en acımasız hadiselerinden biridir.
Dersim halkına karşı yapılan sistematik saldırı yüz bine yakın insanımızı yitirmemize, on binlecre insanımızın sürgün edilmesine, rayberlerimizin idam edilmesi ve yerleşim yerlerimizin talan edilmesine neden olmuştur.
1937-38 Tertelesinin üzerinden 78 yıl geçmesine rağmen acılarımız halen taze, yaramız halen kanamaktadır. Yaraların sarılması, Dersim’in tarihsel, kültürel ve coğrafik olarak yeniden inşa edilmesi için yapmamız gerekenler var. Bunun yolu da geçmişe sahip çıkıp, toplumsal ve kolektif hafıza oluşturmaktan geçiyor.
4 Mayıs 1937 tarihimizin kara günüdür. Bu kara günün anlam ve önemine uygun kent merkezinde anma ve aynı amaçla konferans düzenliyoruz. Dersim 38 bir kesimin değil her Dersimlinin acısı ve kanayan yarasıdır. Asla siyaset malzemesi yapılamaz, istismar alanı olarak kullanılamaz. Halkın Belediyesi olarak buna asla izin vermeyeceğiz ve yeni bir kolektif-toplumsal hafıza oluşturacağız.
4-5 Mayıs 2016 tarihinde yapılacak anma ve konferans için hazırlıklarımız büyük ölçüde tamamlanmıştır. Anma ve konferansa Dersim Belediyesi ev sahipliği yapıyor.
Bu yıl ilk defa Belediye öncülüğünde yapacağımız anma ve konferans geleneksel olarak her yıl yapılacaktır.
Dersim konferansı, bugüne kadar Dersim Yeniden İnşa Cemiyeti öncülüğünde biri Almanya parlamentosu (Berlin) olmak üzere, 5’de Avrupa Parlamentosu’nda yapıldı.
Bu yıl ilk defa Dersim merkezde yapacağımız konferans daha önce Avrupa’da yapılan konferansların devamı olarak düzenliyoruz. Aynı konferans 8’ncisini de Kasım ayında Avrupa Parlamentosu’nda yapılacaktır.
Türkiye metropolleri, Yurtdışında bulunan tüm Dersimli, Kızılbaş Alevileri ve insanlıktan yana olanları 4 Mayıs’ta Dersim kent merkezinde düzenleyeceğimiz ‘Seyidona Xo Yad Kemi, 1937-38 Xo Vîr ra Nêkeme’ anmasına davet ediyoruz.
Aynı şekilde Dersimli aydın, akademisyen, yazar, gazeteci, hukukçu, tarihçileri Dersim tertelesinin tanınması ve yüzleşmenin sağlanması için katkı sunmaya çağırıyoruz.
Bu anmayı ve konferansı Almanya merkezli faaliyet yürüten ve yurtdışıda ağırlıklı olarak Dersim Tertelesi üzerine çalışmalar yürüten Dersim Yeniden İnşa Cemiyeti’nin katkılarıyla yapıyoruz.
Sonuç olarak,
Elbette bugüne kadar gerek Dersim, Türkiye metropolleri ve yurtdışında Dersim tertelesiyle ilgili yapılan çalışmalar çok değerli ve anlamlıdır.
Ancak gelinen aşamada halkın değerlerinin korunması, toplumsal hafızanın inşa edilmesi için atmamız gereken zorunlu adımlar vardır.
Dünya deneyimleri göstermiştir ki geçmişle yüzleşme sağlanmadan, yaşananlar bilince çıkartılmadan kurbanlar gelecekle sağlıklı bir bağ kuramamıştır. Bu açıdan 78 yıl sonra biz Dersimlilerin her bireyine sorumluluklar düşmektedir.
Yaşananları unutmadan, kendi içimizde yüzleşmeyi sağlayarak Dersim’i tarihsel kimlik ve inancına uygun yeniden inşa etmek zorundayız. 5 ayrı il arasında paylaşılan Dersim bugün ki Tunceli değildir. Dersim’i yeniden inşa ederken tarihsel sınırları ile düşünmek zorundayız. Bugün karakter değiştirse de Dersim inkarı, kültürel ve tarihsel imhası devam ediyor. Devletin geçmişle yüzleşmesi, mağduriyetleri gidermesi, jenositlerin bir daha yaşanmaması için atması gereken temel adımlar vardır. Bu olmadan dünyada toplumsal barışın sağlandığı başarılı bir örnek yoktur. Dünyanın da sorumluluk üstlenerek sorunun çözümü için kolaylaştırıcı katkı sunması gerekmektedir.
Elbette geçmişte yaşananlar toplumu etkisi altına alıyor ve gelecekte de baskı altında tutuyor. Özelikle mağdurların ve tabii ki tüm insanlığın geleceğine ipotek koyan bu durumdan kurtulmak ve sağlıklı bir gelecek inşa etmenin bir yolu var; o da geçmişle yüzleşmek. Ne var ki Türkiye geçmişle yüzleşme, toplumsal-kolektif hafıza gibi meselelerin etrafında dolanıyor.
Dolayısıyla Türkiye geçmişle yüzleşmekten çok, geçmiş Türkiye’yle uğraşmaya devam ediyor. Türkiye’nin sorunlu geçmişinin üstünü örtmesi, yaraların kabuk bağlayacağı anlamına gelmiyor. Tek çıkış yolu dünya örneklerinde olduğu gibi yüzleşmenin sağlanması ve temel hakların verilmesidir.
4 Mayıs Çarşamba günü saat 12:00’da Seyit Rıza Meydanı’nda başlayacak olan program şöyle:
7. DERSİM 1937– 38 KONFERANSI
‘‘Unutturmak Değil, Yüzleşmek!’’
Soykırım Tanınsın, Dersim’i Yeniden İnşa Edelim!
4 Mayıs 2016
Açılış oturumu, 13:00 - 13:30
Alevi Piri
Nurhayat ALTUN (Dersim Belediyesi Eşbaşkanı)
Figen YÜKSEKDAĞ (HDP Eş Genel Başkanı)
Ali Ekber ASLANER (Dersim Yeniden İnşa Cemiyeti YK üyesi)
Melle BAXTİYAR (YNK Polit Büro Sekreteri)
13:30 – 15:40
Sinevizyon (10 dakika)
4 Mayıs 2016
1. OTURUM: 14:00 - 15:50
Dersim 1935-38 Yaşananlar ve Devletin Rolü
Moderatör: Ergun BABAHAN
Geçmişten Günümüze; Dersim’de Etnik ve İnançsal Kimlikler
Dılşa DENİZ (Akademisyen)
1937-38 Adım Adım Soykırımına Doğru Ve Resmi Raporlarda Dersim
Munzur ÇEM (Araştırmacı-Yazar)
Farklı Yönleri ve Aşamaları ile Dersim Soykırımı (1935-38): Muhtasar Kronolojisi
Doç. Dr. Bülent BİLMEZ (Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı)
Şark Islahat Plânı, Dersim, 2510 Sayılı Mecburi İskân Yasası, Tunceli Kanunları ve 4 Mayıs 1937 Kararnamesi
Dr. İsmail BEŞİKÇİ (Araştırmacı-Yazar)
SORU-CEVAP (20 dakika)
4 Mayıs 2016
2. OTURUM: 16:00 - 18:45
Moderatör: Çilem KÜÇÜKKELEŞ
Tanıkların Gözüyle Dersim 1937-38
Ali Hıdır ŞAHİN (Dersim 1937-38 Tertele Tanığı)
Yemoş BAKIRAY (Dersim 1937-38 Tertele Tanığı)
Dersim, Sürgün ve Asimilasyonun Etkileri
Turabi SALTIK (Tarihçi-Yazar)
Resmi Tarih, Dersim Gerçeği ve Türkiye Toplumundan Saklanan Gerçekler
Oya BAYDAR (Yazar)
Dersim Soykırımı ve Uluslararası Hukuk
Prof. Norman PAECH
AKP, CHP, Devletin Açmazları Ve Geçmişle Yüzleşme
Prof. Dr. Mehmet ALTAN (Gazeteci-Yazar)
Dersim, Enfal, Halepçe ve Ortak Hafıza
Melle BAXTİYAR (YNK Polit Büro Başkanı)
SORU-CEVAP 20 DAKİKA
5 Mayıs 2016
3. OTURUM: 08:00 – 10:30
Moderatör: Av. Nihat KAYGALAK
Hukuk, Dersim 1937-38 ve Atılan Adımlar
Av. Erdal DOĞAN (Dersim Soykırım Dava Avukatı)
Dersim 1937-38, İç Hukukta Kurbanların İzlemesi Gereken Yol
Yrd. Doç. Dr. Kerem ALTIPARMAK (Ankara Üniversitesi)
Dersim 1937-38, Devlet ve Toplumlar Açısından Soykırımla Yüzleşmenin Önemi
Prof. Mithat SANCAR (Hukukçu - HDP Mardin Milletvekili)
Türkiye Toplumunun 1937-38’e Bakışı, Önyargılar ve Geçmişle Yüzleşme
Ahmet Faruk ÜNSAL (Mazlum - Der. Başkanı)
Temel Haklar Ve Geçmişle Yüzleşmenin Toplumsal Barışa Sağlayacağı Katkılar
Av. Öztürk TÜRKDOĞAN (İHD Genel Başkanı)
Komboçya Örneği, Benzerlikler, Uluslararası Hukuk ve İzlenmesi Gereken Yol
Av. Christine MARTİNEAU (Komboçya Tribünalinde Savcı)
Dünyada Yaşanan Soykırımlarda Dersim Örneği
Eleonora IANNOTT (Akademisyen)
SORU-CEVAP (20 DAKİKA)
5 Mayıs 2016
4. OTURUM: 10:45 – 11:45
Moderatör: Haluk ÇELİKTAŞ
Türkiye Medyasında Dersim 1937-38 Gerçeği ve Yaratılan Algı
Ragıp DURAN (Medya Uzmanı)
Dersim’den Cizre’ye, Sur’dan Silopi’ye Yaşanan Devlet Politikası ve Benzerlikler
Celal BAŞLANGIÇ (Gazeteci-Yazar)
Sur, Cizre ve Silopi (Tanıklar)
İslam Dünyasının Dersim’e Bakışı
Sait SEFA (Gazeteci)
SORU-CEVAP (20 DAKİKA)
5 Mayıs
5. OTURUM: 12:00 – 13:30
Moderatör: Fadıl ÖZTÜRK
Dersim Tertelesi, Yarattığı Etki ve Toplumsal Travma
Doç. Dr. Nazan ÜSTÜNDAĞ (Akademisyen)
Ermeni Soykırımının Dersim Soykırımı Arasındaki Benzerlikler
Pakrat ESTUKYAN (Yazar)
Dersim Adının İadesi Ve Güncel Sorunlar
Alican ÖNLÜ (Dersim Milletvekili)
Soykırımın, Ekonomi Üzerindeki Etkileri ve Çözüm Perspektifi
Yusuf CENGİZ (Dersim Ticaret Odası Başkanı)
Dersim’in Bugünü, Siyaset, Ekonomi Ve Kültür
Doç. Dr. Ş. Gürçağ TUNA (Tunceli Üniversitesi)
SORU-CEVAP (20 DAKİKA)
5 Mayıs 2016
5. OTURUM: 15:00 – 16:00
KAPANIŞ VE SONUÇ BİLDİRGESİ:
Mehmet Ali BUL (Dersim Belediyesi Eşbaşkanı)
Xêyro TALABANÎ (YNK)
Av. Fatma KALSEN
Hasan TAŞ (Dersim Yeniden İnşa Cemiyeti)
Alevi Piri
37-38 DERSIM AĞITLARI
Mikail ASLAN
Metin KAHRAMAN
Erdoğan EMİR
04-05 MAYIS TERTELE DERSİM KONFERANS KATILIM LİSTESİ
Figen Yüksekdağ (HDP Eş Genel Başkanı)
Alican Önlü (HDP Dersim Milletvekili)
Prof. Dr. Mithat Sancar ( Akademisyen/ HDP Mardin Milletvekili)
Erdal Ataş (HDP İstanbul Milletvekili)
Nurhayat Altun (Dersim Belediyesi Eş Başkanı)
M. Ali Bul (Dersim Belediyesi Eş Başkanı)
Öztürk Türkdoğan (İHD Genel Başkan )
Munzur Çem (Araştırmacı /Yazar)
Dr. İsmail Beşikçi (Sosyolog)
Av. rdal Doğan
Doç. Dr. Bülent Bilmez (Bilgi Üniversitesi)
Yrd. Doç. Dr. Nazan Üstündağ (Boğaziçi Üniversitesi)
Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak (Ankara Üniversitesi)
Yrd. Doç. Dr. Ş. Gürçağ Tuna (Tunceli Üniversitesi)
Turabi Saltık (Araştırmacı/ Yazar)
Dilşa Deniz (Akademisyen)
Celal Başlangıç (Gazeteci)
Said Sefa (Gazeteci)
Ahmet Faruk Ünsal (Mazlumder Genel Başkanı)
Oya Baydar (Yazar)
Ergun Babahan (Gazeteci)
Ragıp Duran (Gazeteci)
Mehmet Altan (Gazeteci)
Yusuf Cengiz (Ticaret Odası Başkanı)
Prof. Norman Paech (Hamburg Üniversitesi)
Av. Christine Martineu
Elenora Ianottra (Akademisyen)
Xero Xan Talabani
Parwen Babaker
Malla Baxtiar
Mikail Aslan (Sanatçı)
Erdoğan Emir (Sanatçı)
Metin Kahraman (Sanatçı)
Pir Zeynel Kete
Ana Menşure Doğan
37-38 Dersim Tanıkları
Cizre, Sur, Silopi Tanıkları
Moderatörler
Çilem Öz
Av, Fatma Kalsen
Ergun Babahan
Av. Nihat Kaygalak
Haluk Çeliktaş
