19-21 Şubat 2016 tarihinde Almanya-Zwingenberg kasabasında, Dersim Meclis Girişimi Komitesi’nin çağrısı ile toplanan Dersimlilerin yaptıkları toplantı sonrasında Türkçe ve Zazaca olarak yayınlanan sonuç bildirgesi yayınlandı.
Zwingenberg Sonuç Bildirgesi
19-21 Şubat 2016 tarihinde Almanya-Zwingenberg’de Dersim Meclis Girişimi Hazırlık Komitesi; tarihsel ve toplumsal meseleler ile Dersim ve bölgede yaşanan sorunları ve olası gelişmeleri ele alan iki günlük bir toplantı yaptı.
Her ne kadar süreklilik arz etmese de, esas olarak 1985 yılından itibaren Avrupa’da başlayan ve sonrasında Türkiye’de de devam eden tartışmalar ve girişimler, önemli birikim ve potansiyeller yaratmış, Dersim Fikriyatı’nın gelişmesinde ciddi sıçramalara önayak olmuştur. Bu dönemlerde gerek Avrupa’da gerekse Türkiye’de ortaya çıkan her yeni kurum ve oluşum yaratılan bu bilgi, deney ve birikim üzerinden şekillenmiştir. Bu tespitten hareketle Avrupa’nın değişik ülkelerinden ve Türkiye’den katılımcılarla yapılan bu toplantımızda, Avrupa ve Türkiye’deki Dersimi örgütlenmelerin kurumlaşma sorunları ve deneyimleri tartışıldı, yeni gelişmeler ışığında çözüm önerileri sunuldu.
Dersim toplumunun, tarihsel ve toplumsal sorununun çözümü için yeni örgütlenme modelleri üzerine yapılan tartışmalar sonucu, Dersim Meclis Girişimi’nin fikri doğru bulunarak, sürekliliğinin sağlanması yönünde kararlar alındı.
İnsanlığın yüzlerce yıllık birikimini hiçe sayan militarist uygulamalar bugünü ve geleceği tehdit ediyor. İçinde bulunduğumuz konjonktürde şiddetin her türlüsü, varlık yokluk meselesi ile cebelleşen, Dersim ve Dersimliler’in zararınadır. Dersim toplumu, kendisini kuşatan şiddet/savaş sarmalında boğulup yok edilme tehlikesi ile yüz yüzedir. Toplumuzun daha fazla şiddet ve savaş ortamını kaldırabilecek mecali kalmamıştır. Bu nedenle silahlanmaya, şiddetin örgütlenmesine hayır diyor, başta Dersim ve bölgemiz olmak üzere çeşitli coğrafyalarda sürdürülen savaşların son bulmasını istiyoruz.
Dersim’in tarihsel ve güncel sorunlarının yanı sıra, devletin Ortadoğu ve Türkiye’de süregelen etnik ve inanç kimliklerine karşı yürüttüğü savaş ortamı bizi daha da somut tehlikelerle karşı karşıya getirmiştir. Tüm bu tehlikeli durumların yanı sıra Dersimliler’in doğası, kültürleri, Raa Heq İnancı ve dillerini korumak ve yaşatmak amacıyla Dersimi kurumların birlikte hareket etmesinin zorunluluğu doğmuştur.
Toplantının ikinci günü olan 21 Şubat ‘Uluslararası Anadil Günü’nde, Zazaca’nın (Kırmançki) 2009 yılında UNESCO tarafından yayınlanan dil raporlarında da belirtildiği gibi, kaybolma tehlikesi altında olan dillerden biri olması nedeniyle, bu dilin sahiplenmesi ve korunabilmesi için eğitim dili olması gerekliliği belirtildi.
Önümüzdeki süreçte mümkün mertebe bütün Dersimi kurum ve kuruluşların öncelikli olarak bu sorunları gündemleştirerek çözüm önerilerini ortaklaştırmak ve birlikte mücadele etmenin araçlarından biri olarak Dersim Meclisi’nin kurulması fikri ve aciliyeti önem kazanmaktadır.
Tüm bu nedenlerden ötürü, Dersim Meclisi Girişimi’nin Avrupa ve Türkiye’den yeni toplantılarla sürdürülerek, Dersim ve sorunlarına dair söyleyeceği olan her bir Dersimli bireyin bu toplantılara katılması hedeflenerek bir Dersim Meclisi’ne dönüştürülmesi görüşü tüm katılımcılar tarafından kabul edildi ve yeni çalışmaların organizasyonu için Dersim Meclis Girişimi Koordinasyonu oluşturuldu.
22.02.2016
Dersim Meclis Girişimi Koordinasyon Komitesi
(Koordinasyona seçilen ve görev alan üye sayısı: 23 kişi)
19-21yê asma Gujige 2016 de Alamanya-Zwingenberg de, cüanık u cüamerd, xêle Dêsımiji seveta ronaena zu Meclisê Dêsımi amey pêser, dı roji têdıma tarıxki u qomki meselunê Dêrsım u dormê ho sero qesey kerd, pers u pıroblemunê ewro u mestey sero sare qefelna.
Peseramayis de sıfte Ewropa u Tırkiya de gurenais u kombiyaisê sarê Dêsımi ame ‘ra zon. 1985 ra nat vırende Ewropa de dıma ki Tırkiya de pers u mesela Dêsımi ser xêle mısavra biye, mısleti amey têare, seminari vırajay, dergi u kıtavıi vejiay. Eve na tore tecrubay erjiay pêser. Dıma hem hem Ewrupa hem ki Tırkiya de kom u komeli, cemat u mısleti na tecruba u pıratik ra sadır bi, fıkriyatê Dêsımi bınge guret, ağme bi. Hama halê ewroeni de marê newe ra u olaği lozımê. Pêseramaoğu nae ser fıkıriay, mısavra kerde, seveta kombiyais u dezgeunê neweu teklifê ho ardi ‘ra zon.
Pêseramaoği, seveta seveknaena Welat Dêsimi u Kırmanciye, serva wayir-vejiyaen u hal-kerden mesela qomê Dêsımi, kombiyais de modelunê newu sero mısavra ra dıma, fıkrê ronaena zu Meclisê Dêsımi sero qesê ho kerd zu.
Torê u zagonê militaristeni, tecruba isonenia ke eve se seru ama pêser, ae thoay ver say nêkeno, ewro u mesteyê ma tehdid keno. Dêsım u Dêsımıji endi demê huyo peen derê, sae ke roy verderê, ya manenê ya ki benê vind, benê mêres sonê. Na sevet ra, bê istisna, her tur zor u zerb, her tur şided u herv zerar dano Dêsım u Dêsımızu. Eke nia şêro, qomê Dêsımi mavênê şided u herv de xenekino, werte ra darino we. Qomê ma zor u hervi ra bêzar biyo, qome made endi mezal u fırr nêmendo, endi nêşikino barê zor u hervi poşt kero.
Na sevet ra verva çhek u wayirê çhek biyaenime, verva zor u zerbime, hardê Dêsımi de, der u dormê Dêsımi de, qe zu coğrafya bine de herv nêwazenime.
Heto bini ra, dewlete u hokmat Şêrqê Werti u Tırkiya de politika u hervê etnik u itıqati ramena. No halê ma dayna keno xıravın, telikunê neweu ano çêverê ma.
Nae ra, gereke Dêsımiji seveta welat u taviatê ho, seveta kultur u zagonê ho, seveta raa ho –Raa Xızıri/RaaHeqi-, seveta zonunê ho –Kırmancki u Kırdaski- seveknaene qeweta ho biarê têare, pia hover erzê.
Pêseramais de roza dıine, 21ê Gujige, ‘Roza Zonê Ma u Piya Beynelmilel’ viye. Na roze de vajiya ke, çıtur ke 2009 de raporê UNESCOy de qeyd biyo, biyaen u pay ra mendena Kırmancki (Zazaki) telike dera, seveta seveknaen u cırê-wayir-vejiyaena na zoni gereke na zon mektevu kuyo; zovina pay ra nêmaneno, beno vind, beno mêres sono.
Rozunê verê ma, seveta raa hal-kerdana na persu, seveta fıkr u vatena kom, komel, cemat, dezge u mordemunê kamıl u bilanunê Dêrsımi têare-ardene, seveta pia hover-daene fıkrê ronaena zu ‘Meclisê Dêrsımi’ muhim u zaruriyo, gune eve lerze bêro hurendi.
Pêseramoğu pêro-pia qese ho kerd zu ke, seveta roneana zu Meclisê Dêsımi pêseramaişi nianeni Ewropa u Tırkiya de devam kerê, her Dêsımızo ke seveta Dêsımi u persunê Dêsımi vatena ho esta, gune na pêseramaisu caê ho bıjêro, peyniye de zu Meclisê Dêsımi de cêriyo. Seveta organizasyonê na kar u gurey ki zu Qomita Kordinasyoni çiniye we.
Eve hurmet u azet homete rê ilan kenime.
22.02.2016
Serva Ronaena Meclisê Dêsımi Qomita Kordinasyoni
(Qomita Kordinasyoni rê 23 mordemi çinay we)
