Dersim’de Munzur Vadisi üzerinde yapımı planlanan Konaktepe Barajı ve HES 1 ve Konaktepe Barajı ve HES 2 projesine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından nazım imar planı ve uygulama imar planına onay verilmesi çevreciler tarafından tepkiyle karşılandı.
Bakanlık tarafından imar planları onaylanan baraj ve HES projelerinin yapılması düşünülen alanda İl Genel Meclisi Başkanı Muzaffer Yerlikaya, Dersim Kültürel ve Doğal Miras Koruma Girişimi Sözcüsü Barış Yıldırım, Ovacık Belediye Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, CHP İl Başkanı Ali Rıza Güder ve vatandaşların katılımıyla Aşağı Torunoba Köyü’nde basın açıklaması gerçekleştirildi.
MUNZUR VADİSİ MİLLİ PARKI’NDA 4 BARAJ VE 5 HES PROESİ BULUNUYOR
Açıklamada konuşan İl Genel Meclisi Başkanı Muzaffer Yerlikaya, Munzur Vadisi Milli Parkı’nın 1971 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla milli park ilan edildiğini hatırlatarak, “Bakanlar Kurulu kararı ile 1971 yılında milli park ilan edilen ve 55’i Munzur’a, 227’si Türkiye’ye endemik toplam bin 518 bitki türü ile Munzur Alası, Çengel Boynuzlu Keçi, Bezuvar Dağ Keçisi, Ur Kekliği gibi çeşitli endemik fauna türlerini içeren Munzur Vadisi’nde yapımı kararlaştırılan toplam 4 baraj ve 5 HES projesi bulunmaktadır. Bu projeler Bozkaya Barajı ve HES, Kaletepe Barajı ve HES, Konaktepe Barajı ve Konaktepe HES 1 ile Konaktepe HES 2, Akyayık Barajı ve HES’tir.
Anılan baraj projelerinden en büyüğü durumunda bulunan Konaktepe Barajı ve Konaktehpe HES 1 ile HES 2 Projesi’ne karşı Dersim Kültürel ve Doğal Miras Koruma Girişimi Sözcüsü Barış Yıldırım tarafından açılan davada Danıştay 13. Dairesinin 2010/995 E. Sayılı dosyasında verdiği 11.10.2010 tarihli karar ile Konaktepe Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yapılacak Konaktepe Barajı-Konaktepe HES 1 ile Konaktepe HES 2 için 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, Milli Parklar Yönetmeliği ve Orman Sayılan Alanlarda Verilecek İzinler Hakkında Yönetmelik kapsamında Çevre ve Orman Bakanlığınca verilmiş bir izin ve yapılmış herhangi bir tahsis bulunmadığı, Munzur Vadisi Milli park Uzun Devreli Gelişme Planı’nın onaylanmadığı, Maliye Bakanlığı’nca söz konusu proje için herhangi bir tahsis yapılmadığı, yine üretim lisansı sahibi şirket ile su kullanım hakkı imzalayan Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne de 2873 sayılı kanun ve ilgili yönetmeliği uyarınca herhangi bir izin verilmediğinin dosya içeriğinden anlaşıldığı, bu durumda, milli park niteliğini taşıyan Munzur Vadisi’nde su kaynaklarının kullanımı ve işletilmesinin, Milli parklar Kanunun ili yönetmelik hükümleri uyarınca ancak kamu yararı açısından vazgeçilmez ve kesin bir zorunluluk koşullarının gerçekleştiğinin ilgili bakanlıkça ortaya konulmasına bağlı olduğu, dolayısıyla milli park sınırları içerisinde kalan dava konusu HES projelerine üretim lisansı verilebilmesi için öncelikle yukarıda belirtilen koşulların yerine getirilmesinin gerektiği; bu bağlamda, dava konusu işlemin, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 1. Maddesinde öngörülen amaçlarla uyumlu olmadığı gibi 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümlerine de aykırı olduğu gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar vermişti. Yürütmenin durdurulmasına ilişkin karara karşı yapılan itiraz üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, dairenin yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne ilişkin gerekçesine katılmakla birlikte, elektrik üretim lisansının verilebilmesi için ÇED Raporunun da aranması gerektiği hususunu belirtilmiştir” dedi.
BAKANLIK ÜSTÜN KAMU YARARI KARARI ALDI
Çevre ve Orman Bakanlığı’nın Munzur Vadisi Milli Parkı’nda yapımı planlanan baraj ve HES’lerle ilgili üstün kamu yararı kararı aldığını belirten Yerlikaya, “Bu süreç içerisinde Munzur Vadisi Milli park sınırları içerisinde yapımı planlanan 4 baraj ve 5 HES projesi ile yapımına 1985 yılında tamamen kaçak başlanan ve 2003 yılında enerji üretimine alınan Mercan Regülatörü ve HES’e çevre ve Orman Bakanlığı 10 ayrı üniversite tarafından hazırlanmış 9 ayrı rapora dayalı olarak Milli parklar Kanununun 14. Maddesi çerçevesinde 18.04. 2011 tarihinde Üstün Kamu Yararı Kararı alarak izin vermişti.
İzin kararı sonrası, izin kararı dayanak yapılarak Bozkaya Barajı ve HES, Kaletepe Barajı ve HES, Konaktepe Barajı ve HES 1-Konaktepe HES 2, Akyayık Barajı ve HES, Mercan Regülatörü ve HES Munzur Vadisi Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Planı’na işlenmiş ve anılan plan 06.07.2012 tarihinde Orman ve Su İşleri Bakanlığınca onaylanarak yürürlüğe girmişti.
Munzur Vadisi Milli Parkı sınırları içerisinde toplam 4 baraj ve 6 HES projesine izin veren bakanlık kararının iptali amacıyla keza Barış Yıldırım tarafından 19.12.2011 tarihinde dava açılmıştı.
Davanın temyiz sürecinde Danıştay 10. Dariesi 2014/247 E. Sayılı dosyasında verdiği 06.11.2014 tarihli kara ile “Yukarıda anılan Anayasa hükmü ve yasal düzenleme birlite değerlendirildiğinde; herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkının bulunduğu, çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemenin devletin ve vatandaşların ödevi olduğu tartışmasızdır. Bu itibarla, öncelikle, davaya konu projelerle ile ilgili olarak hazırlanan fizibilite raporları çerçevesinde, projelerin “çevreye uyumlu” olup olmadığının tespiti bakımından, çevre mevzuatı açısından zorunlu olan ÇED sürecinin tamamlanması gerekmektedir. Aksi taktirde 2872 sayılı yasanın 10. Maddesinde belirtildiği üzere, Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı alınmadıkça projelerle ilgili onay ve izin verilemez.
Bu durumda, İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, aksi yönde verilen kararda hukuki isabet bulunmamaktadır. Diyerek Çevre ve Orman Bakanlığının Munzur Vadisi milli parkında yapımı planlanan 4 baraj ve 5 HES projesi ile Mercan Regülatörü ve HES Projesine Milli Parklar kanununun 14. Maddesi çerçevesinde verdiği izin kararının iptal edilmesi gerektiğini belirtmiştir” diye konuştu.
YERLİKAYA, “PLANLARIN ONAYLANMASI HUKUKSUZDUR”
Planların onaylanmasının hukuksuzluk olduğunu dile getiren İl Genel Meclis Başkanı Muzaffer Yerlikaya,, “Tüm anılan Danıştay kararlarına rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Danıştay kararlarını hiçe sayarak Munzur Vadisi Milli parkı sınırlarında inşa edilmesi planlanan en büyük baraj projesi durumundaki Konaktepe Barajı ve Konaktepe HES 1 ile Konaktepe HES 2 Projesi’nin nazım imar planı ile uygulama imar planını onaylamıştır. Planların onaylanması tamamen hukuksuzdur. Özellikle belirtmek gerekir ki Plan Araştırma ve Açıklama raporu usulüne uygun da değildir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yüksek yargı organlarınca verilen kararların gereklerini yerine getirmesi gerekirken aksi yönde karar alması hukuk devleti prensibini ağır şekilde ihlal etmiştir. Kaldı ki Munzur Vadisi Milli Parkı’nın 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak tespit ve tescil edilmesi talebiyle Dersim Kültürel ve Doğal Miras koruma Girişimi Sözcüsü Barış Yıldırım tarafından açılan davada Elazığ 1. İdare Mahkemesi’nin karın gereği de henüz davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yerine getirilmemiş ve bu haliyle Anayasa’nın 138. Maddesi ihlal edilmiştir. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme hükümlerine göre Munzur Vadisi Milli parkı Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alması gereken alanlardandır.
Dersim’in kültürel ve doğal mirasının en temel öğelerinden olan Munzur’da baraj ve HES’lere geçit vermeyeceğiz” dedi.
Açıklamada bakanlığa seslenen Dersim Kültürel ve Doğal Miras Koruma Girişimi Sözcüsü Barış Yıldırım ise; “Bakanlık baraj yapımlarında üstün kamu yararı var diyor. Kamu halktır. Halk burada. Halkın yararı baraj yapımında mı yoksa Munzur’un özgür akmasında mı? Tabi ki Dersimliler 7’den 70’e kamu yararının Munzur’un özgür akmasında olduğunu söylüyor. Bunu açıkça ifade ediyoruz” diye konuştu.
Açıklamanın ardından katılımcılar baraj ve HES projelerini proteste eden sloganlar attı.
