Hastalık özellikle daha fazla sigara içmelerinden dolayı erkeklerde daha faza görülür. Ancak sigara içme oranlarının kadınlar arasında da artmasından dolayı kadınlarda da daha fazla görülmeye başlanmıştır. Diğer yanda hastalık sinsi ilerlediği için erken evrelerde saptanamamakta ve hastalar tedavi şanslarını yitirmektedir. Oysa erken evrede teşhis akciğer kanserinde tedavi başarısını arttırmaktadır.
Akciğer kanseri, akciğer dokusunda normal olarak bulunan hücrelerin kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu kontrolsüz çoğalma, hücrelerin çevredeki dokuları istila etmesi veya akciğer dışındaki organlara yayılmaları ile (metastaz) sonuçlanabilir.
Akciğer kanserinin başlıca belirti ve bulguları şunlardır:
Kesilmeyen ve giderek kötüleşen öksürük veya öksürüğün şeklinde değişiklik,
Kalıcı göğüs ağrısı, omuzda veya sırtta öksürükten kaynaklanan ağrı, baş ağrısı
Kan tükürmek, kanlı balgam, öksürükle çıkan balgam renginde değişiklikler,
Nefes darlığı, hırıltı veya boğuk seslilik, hırıltılı nefes alıp-vermek,
Yutmada zorluk ve boğaza takılma hissi, ses kısıklığı
Akciğer enfeksiyonu, sık sık zatürre veya bronşit geçirme ve bu hastalıkların iyileşmemesi
Boyun ve yüzde şişkinlik
İştahsızlık, kilo kaybı ve kansızlık, sarılık
Halsizlik, yorgunluk, egzersiz yapmada zorlanma
Akciğer kanserinde risk faktörleri nelerdir?
Akciğer kanserinin en önemli nedeni uzun süreli olarak sigara içimi ve tütün dumanına maruz kalmaktır. Akciğer kanserinden ölümlerin erkeklerde %92-94’ünün, kadınlarda ise %78-80’inin sigaraya bağlı olduğu bildirilmiştir. Sigara dışında genetik faktörler, radon gazı, asbest ve hava kirliliği gibi faktörler de sorumlu tutulmaktadır.
Kanser Sigara İlişkisi
Bilimsel araştırmalara göre hastalık ve ölümlerin en önemli önlenebilir nedeni olarak sigara gösterilmektedir. Sigara tüm kanserler ile %30 ile ilişkilidir ancak akciğer kanserinin %90’ından fazlasından sorumludur. Özellikle Tunceli’de sigara içme oranları oldukça yüksektir ve bu durum akciğer kanseri açısından önemli bir risk olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sigara İçme İle Akciğer Kanseri Arasındaki İlişki 4 Etmene Bağlıdır:
1) Günlük Sigara Miktarı: Sigara içenlerin içmeyenlere göre akciğer kanserine yakalanma riski 10 kat daha fazladır. Günde 2 paket yada daha fazla sigara içenlerde ise bu risk 20-25 kat daha fazladır. Kısacası günlük içtiğiniz sigara sayısı arttıkça kanser olma riskiniz de o ölçüde artmaktadır.
2)Sigara İçme Süresi: Akciğer kanserinin sigara içme süresi ile yakın ilişkisi vardır. Sigara içmeye ne kadar erken yaşlarda başlanırsa kanser de o kadar erken ortaya çıkmaktadır. Ergenlik çağında sigaraya başlayıp erişkin yaşlarda sürdürenler en riskli grubu oluşturmaktadır. Çok uzun yıllar sigara içip bırakanlar sigaraya bağlı akciğer kanseri riskinden büyük ölçüde kurtulurlar. Ancak bu risk tamamen ortadan kalmaz.
3)Tütünün Kullanım Biçimi: Sigara, pipo yada puroya göre çok daha fazla akciğer kanseri riski oluşmaktadır.
4)Sigara Çeşidi: Araştırmalarda 17,6 mg dan daha az katran içeren sigaraların 25,7 mg katran taşıyanlardan daha az akciğer kanseri riski taşıdığı gösterilmiştir. Filtreli sigaralar filtresiz sigaralardan daha az kanser yapma riskine sahiptir.
Akciğer kanserinden Nasıl Korunulur?
Akciğer kanseri geliştikten sonra tedavisi oldukça zor, maliyetli ve duygusal yükü ağırdır. O nedenle kanser oluşturan nedenlerin ortadan kaldırılması gerekir. Akciğer kanserinden birinci derecede sigara sorumlu olduğu için sigara ile hiç tanışmamak, tanışanların ise en erken sürede bırakmaları gerekir. Çünkü sigara içtikçe bağımlılık düzeyi artmakta ve bırakmak zorlaşmaktadır.
Sigara bırakmak için en etkili yöntem birden kesme yöntemidir. Sigarayı bırakmak için bir gün belirlenmeli, psikolojik olarak o güne hazırlanmalı ve o gün geldiğinde birden bırakılmalıdır. İlk günler ve haftalar yoksunluk belirtileri yaşayabilirsiniz ve zorlanabilirsiniz. Ancak sigara içme arzusunun yoğun alarak ortaya çıktığı zamanları etkin bir şekilde geçiştirirseniz ve sigaradan uzak kalabilirseniz, bu krizler ortalama 3 hafta içinde bitecektir. Bu süreçte kararlı olunmalı ve sigara asla içilmemelidir.
Kendi başınıza bırakamayacağınızı düşünüyorsanız Tunceli Devlet Hastanesi göğüs polikliniğine ya da KETEM’e sigarayı bırakmak için başvurabilirsiniz. Ayrıca Sağlık Bakanlığı ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı üzerinde sigarayı bıraktırma konusunda danışmanlık hizmeti vermektedir.
Engin ZERENMAN
