2010 yılının Mayıs ayı ve biz son 10 yıldır yaptığımız gibi şehrin havasını solumaya devam ediyoruz,yeraltı çarşısında bulunan kitapçıda son çıkan kitaplara bakarken Dersim'in efsanevi ismi Sılo Qız'la (küçük Süleyman - Süleyman Doğan) ilgili yayın arıyoruz çok geçmeden kitap evinin sahibinin ifadesiyle umutlarımız tükeniyor.
Şu an kimi gelirse gelsin Sılo Qız kadar son yüzyılı kronolojik olarak anlatamayacağından üzülmeye başlıyoruz ama daha halen zamanımız var diyede kendimizi teselli ediyoruz.
Geçmiş yıllarda Ovacık'ta çevreyle ilgili çalışırken Firik Dede'yi görür bakışları altında ezilirdik.
Firik Dedeyi 2006 yılında çıkardığımız Çocuklar İçin Dersim Atlasında Sılo Qız'la birlikte yeni nesillere çok azda olsa anlattık. Son yüzyılın Dersim'deki en önemli tanıklarından Firik Dede 106 yaşında 10 Temmuz 2007 tarihinde aramızdan ayrıldığında Dersim,in bir kesitinide birlikte götürdü.
Yaşadığı büyük acıyı biliyoruz fakat son yüzyılda Dersimde yaşananlara tanıklık etmesi konusunda bilgimiz yok. Biyografisi yazılsaydı bir dönem hakkında çok önemli bilgiler kendi söylemlerinden kayıt altına alınacaktı. Aramızdan ayrılmasıyla tarihimizin bir parçasıda ne yazıkki birlikte gitti.
Sılo Qız'ı Dersim merkezine onbeş dakika mesafedeki Milan köyünde ziyaret ediyoruz, hayatımız boyunca unutamayacağımız saatlerin çabucak geçmesiyle şehir merkezine dönüyoruz.
Sılo Qız'ın biyografisini kim yazacak diye Dersim'deki arkadaşlarımızla sohbet ederken, kendi sesinden kayıt altına alınan çok sayıda belgeden dolayı teselli buluyoruz. Sılo Qız'ın söylediği ağıtların, türkülerin yolculukların derlenmesi gerekiyor. Dersim'in son kronolojistinden öğreneceğimiz çok şey var en önemlisi Dersim tarihi var. Kırmancayı ve söylencelerde geçen mekan, kişi ve dönemleri iyi bilen araştırmacıların Sılo Qız hakkında başta biyografi olmak üzere çalışmalar yapma zamanı geldi, hatta çok geç kalındı bile.
sosmunzur.com
