SERHAT OZAN YILDIRIM
Avusturya ve Alman mimarisiyle tasarlanıp, 1935 yılında askeri kışla olarak inşa edilen, daha sonra ise Milli Emlak Müdürlüğü’ne devredilerek, 65 ailenin kaldığı memur lojmanı olarak kullanılan bina, ‘Erken Cumhuriyet Dönemi Yapısı’ özelliği nedeniyle, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillendi. Geçtiğimiz yıl restorasyonu tamamlanan bina, müzeye dönüştürüldü.
Türkiye’nin en önemli etnografya, arkeoloji ve inanç müzelerinden olan Tunceli Kent Müzesi’nde, Paleolitik dönemden Cumhuriyet dönemine kadar, yaklaşık 2 bin tarihi eser sergileniyor. Eserler içerisinde en dikkat çeken ise, Keban Baraj Gölü’nün altında kalan Sakyol Köyünün kuzeydoğusunda doğal bir tepede bulunan, Pulur Höyüğü’nden çıkarılan milattan önce 3 bin yılına ait ‘kutsal ocak’. Kutsal ocak, Anadolu’daki alevi kültürünün ilk simgelerini taşıyor. Kentin yazılı ve sözlü tarihi ile belge, evrak ve fotoğraflarının bulunduğu müzede, kütüphane, Alevilik, arkeoloji ve etnografya bölümleri de yer alıyor.
ALEVİLİK BÖLÜMLERİ SADECE BU MÜZEDE
Tunceli Kent Müzesi’ni, diğer müzelerden ayıran en önemli özelliklerden biri, Alevilik ritüellerinin sergilendiği bölümlerin yer alması. İnanç bölümünde, Alevi inancına mensup aşiretlerin soy şecereleri, koç başlı mezarlar, duvardaki panolar ve televizyon ekranlarında Aleviliğe ait tüm bilgilerin dışında, UNESCO tarafından 2010 yılında 'Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne de alınan Alevi- Bektaşi ritüeli sergileniyor. Alevi inancına ait folklorik kıyafetlerle, semaha duran ve güneşe dönüp dua eden, gerçeğini birebir yansıtan bal mumu heykeli de müzede sergileniyor.
MÜZE, AVRUPA’NIN EN İYİ ÖDÜLÜNDE FİNALE KALDI
Avrupa Müze Akademisi (European Museum Academy-EMA)'nın her yıl düzenlediği 'Micheletti Award' yarışmasına 67 ülke başvuru yaptı. İnanç bölümünün tek olduğu Tunceli Kent Müzesi de yarışmaya başvurdu. Müzeye gelerek incelemelerde bulunan olan EMYA Jürisi Dina Sorokina, müzeyle ilgili rapor hazırladı. 18-20 Kasım 2021 yılında yapılan değerlendirmeler sonucunda ise müze, ikinci elemelerden de başarı ile çıkıp finale kaldı.
Konuyla ilgili Kültür Varlıkları ve Müzeler Müdürlüğü sosyal medya hesabında, “ 2018'de ziyarete açtığımız Göbeklitepe Örenyerimiz, 2019'da ziyarete açtığımız Van Müzemiz ve 2020'de ziyarete açtığımız Tunceli Müzemiz, Avrupa Konseyi himayesindeki European Museum Forum tarafından düzenlenen "Avrupa Yılın Müzesi Ödülü 2022"de finale kaldı” paylaşımı yaptı.
‘FİNALE KALMAMIZ BİZİ MUTLU ETTİ’
İl Kültür ve Turizm Müdürü İsmet Hakan Ulaşoğlu, Tunceli Müzesi'nin Avrupa Yılın Müzesi Ödülü'nde finale kaldığını belirterek, " Henüz bir yaşını doldurmayan müzemiz, geçtiğimiz yıl yaptığımız başvuruyla Avrupa’da yılı müzesi ödülünde finale kaldı. Güçlü adaylarımız arasından bizim finale kalmamız gerçekten bizi sevindirdi. İnşallah birincilik ödülüyle bu finali tamamlarız ve ödülümüzü aldığımız zaman Tunceli ilimize ve Tunceli insanına hediye edeceğiz” dedi.
‘BİRİNCİLİK BEKLİYORUZ’
Tunceli Kent Müzesi’nin, alevi ritüellerinin tek sergilendiği müze olduğunu ve yarışmada da birincilik beklediklerini belirten Müze Müdürü Kenan Öncel, “Biz bu platforma başvuru yaptığımız zaman kentimizi ve müzemizin iddialı olduğumuza inandığımız için başvurumuzu yaptık. Bu Avrupa’daki en prestijli ödüldür. 67 ülkenin müzeleri bu platforma başvurusunu yaptı ve kabullük süreci başladı. Tunceli Müzesi’nin bu platformda olması bizi sevindirdi ve mutlu etti. Müzemiz, sadece arkeloji ve etnografyadan oluşmuyor. İçinde Tunceli’nin bitki çeşitliliğini, florasını anlatan sergilerimiz de var. Alevilik ile ilgili kutsal ocaklarımız, bal mumu heykellerimiz ve secerelerimiz var. Cumhuriyet dönemi eserleri ve yörede hakim olan koç başlı mezar taşları var. Bir arkeloji ve etnografyanın yanında komple kenti anlatan bir müzeyiz. Yarışmada iddiamız çok çeşitli olmamızdı zaten. 7 farklı sergimizin olmasıydı. Ülkemizde son yıllarda çağdaş müzecilik anlamında atılımlar oldu, bu konuda Kültür Bakanlığımız ve valiliğimiz, Kültür Varlıkları ve Müzeler Müdürlüğümüz çok güzel işler yapıyor. Biz de kendimizi çağdaş müzecilik anlamında gördüğümüz için bu platformda elbetteki diğer rakiplerimiz gibi birincilik bekliyoruz” diye konuştu.
