Bazı dokunuşların izi kalır;  çocuğa, kadına, yaşlıya, doğaya…

Her şeyi o kadar çok tükettik, doğayı o kadar çok  yorduk ve ticarileştirdik  ki, dokusu bozulmamış, kirlenmemiş  alanlar insanlara iyi geliyor artık.  Örneğin  Şirince artık eski tadı vermiyor, Uzungöl’de bir saatten uzun  kalmak sizi bunaltmaya yetebiliyor,  Mardin’in  mistik havasını  aşırı ticari kaygılar öldürmüş…en azından benim deneyimlerim böyle….Dolayısıyla kapitalizmin zehirlediği hayatlarımıza nefes aldırabilmek için doğaya yolculuk ediyoruz. Ancak gariplik şurada ki her iki alan da bir nevi taleplerimizle şekilleniyor…

Munzur Doğa ve Kültür festivali  adı her ne kadar kültür ve doğa festivali olarak anılsa da temel faaliyet alanları doğaya  yolculuk odaklı ve bu eğilime  yine  genel bir  ilgi odağı olarak  akşam konserleri eşlik etmektedir. Günün sıcak saatlerine yerleştirilen panel/sempozyum tarzı kültürel etkinlikler ise belirli yaşın üzerinde ve çoğunlukla siyasi temsiliyeti olan bireylerin, özellikle de erkeklerin  ilgi duyduğu, katılımı  sınırlı etkinliklere dönüşmektedir.

Hal böyle olunca, kent nüfusunu katlayan kalabalıklarla gerçekleştirilen Munzur Doğa ve Kültür Festivali,  savunmasız/korunmasız durumda  olan  doğal ve kültürel mirasımıza   zarar verme potansiyelini taşımaktadır. Doğa dediğimiz şey uzaktan seyirlik bir alan değildir elbette. Ancak milli parkın ve içinde yaşayan türlerin, doğal kaynakların, tarihi alanların hiçbir koruma zırhı bulunmadığı göz ardı edilemeyecek bir gerçektir. Ovacık ilçesi hatta gözelere kadar vadi içine yerleştirilen işletmelerde arıtma sistemi olmadığı, yaban keçilerimizin insan dışkısında bulunan  kaliform bakterilerinden ölebildiği, alabalık popülasyonunu giderek azalma olduğu birçok kesimin bilgisi dahilindedir.   Arz talep üzerinde şekillenen ticari faaliyetler nehrin yataklarını da değiştirecek yönde hızla ilerlemektedir. Diğer yandan  hiçbir güçlendirme yapılmadan, insanlar 3000 yıllık tarihi köprülerin üzerinden kafile kafile  geçirilmektedir. Düşen her  çakıl taşının tarihi önemde  olduğu görmezden gelinen bir konudur.

Toplumu ilgilendiren konularda mutlaka topluma kulak vermek gerekir. Mesela festivali  planlayanların bakış açıları ile  yerel halkın bakış açıları arasında bir uyum var mıdır? Bence bu boyut yeterince önemsenmemektedir.  Tam da   bu nokta temsil zannettiğimiz şeylerin gerçekten temsil potansiyeli  taşıyıp taşımadığı da  tartışma götürür.  Örneğin ey halkımız; geçen yaz kentte oluşan yoğun kalabalık nedeniyle Covid-19  nasıl patladıysa bu sene de festival nedeniyle yeni varyantlara açık hale gelebiliriz, bu riski almaya razı mısınız  diye sorulmuş mudur?  Üstelik %13’ü aşan oranla  Türkiye’nin  en yüksek  yaşlı nüfusuna sahipken… Üstelik yaşlılarımız  Çin aşısı olarak  bilinen Sinovac  gibi daha fazla korunma için 3. dozun gerekli olabileceği bir aşı ile bağışıklanmışken… Üstelik her festival döneminde olduğu gibi bu festivalde de konaklama tesislerinin kapasitelerinin yetersiz olması nedeniyle insanların evlerde misafir edilmesi gerekliliği bir realite olarak karşımızda dururken… Üstelik  Delta  Varyantı gibi  aşının etkisinin azaldığı yeni varyantlara karşı Avrupa yeniden kapanma eğilimine girerken ve Türkiye’de vakalar artmaya devam ederken…

Ben çılgınlık olacağı kanısındayım, ya siz?

Faaliyet planlayanlar muhtemelen daha çok ziyaretçilerin bakış açılarına girmeyi ve “ne yani sınırlarımızı mı kapatalım, gelmesinler mi? “gibi yaklaşımlarda bulunmayı tercih etmektedirler. Eğer hak savunuculuğu yapıyorsak bu doğal olarak ziyaretçilerin/misafirlerimiz adına da olmalıdır.  Olası bir festivalle birlikte burada yaşayanlar kadar misafirlerimiz de risk altına gireceklerdir. Elbette gelsinler, ama festival gibi yoğun bir kalabalıkla  değil, kontrollü ve “Görünmeyen Kent Kurallarına” mutlaka  riayet ederek…

Tam da  bu konuyu fırsat bilerek, ilimize yıl boyunca dışardan gelen misafirlerimiz için “Görünmeyen Kent Kurallarını” biraz görünür kılmakta fayda olduğu düşüncesindeyim.  Gerçekten içimiz kan ağlıyor.

Kıymetli misafirlerimiz; 

Dersim’de

  • Vadilerde  çöp (özellikle bira şişesi) bırakmak yasaktır.
  • Milli park sahası içinde ateşli mangal  ve ağaç kırmak yasaktır.
  • Kentte yere tükürmek, araba camlarından çöp atmak  abes karşılanmaktadır.
  • Trafikte korna çalmak hoş karşılanmamaktadır.
  • Yabani ve sokak hayvanlarına kötü muamele hoş karşılanmamaktadır.
  • Milli park sahası içinde balık avlamak yasaktır.
  • Kentte taciz ve istismara sıfır toleransla yaklaşılır,  kesinlikle denenmemelidir.
  • Kentte özgür düşünce baskılanamaz, din ve vicdan özgürlüğü korunur.
  • Kente yasadışı madde sokulması yasaktır.

Elbette ki bizler de ideal davranış kalıpları ortaya koymuyoruz, dolayısıyla bu kurallar aynı zamanda yerelde yaşayanlar için.   Bu maddeler  sadece bir uyaran niteliğinde olup,  kent kuralları da tıpkı festival kararı gibi, “topluma rağmen değil, toplumla birlikte”  ortak bir konsensusla oluşturulmalı ve kent girişlerinde  ilan edilmelidir. Ne dersiniz, fena olmaz değil mi?

Elbette festival gibi büyük organizasyonlar  “ben yaptım, oldu” mantığı ile geçiştirilecek bir durum değil. Dolayısıyla  tartışma götürür bir çok boyutu tahribata işaret ettiği gibi   pandemi yönetimi açısından da oldukça risklidir.  Bu nedenle Munzur doğa ve kültür festivalinin ısrarla sürdürülmesine değil  dönüştürülmesine ihtiyaç vardır. 

Sonuç olarak  kendi adıma net bir mesaj  olarak  şunu söyleyebilirim;

İnsan; dündür, bugündür, yarındır.

İnsanın çevresiyle bütünsellik ilişkisi bozulduğunda sağlığı da bozulur.

DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRASIMIZI KORUYAMIYORUZ  Kİ  FESTİVALİ SAVUNMAYA  GÜCÜMÜZ/SÖZÜMÜZ/YÜZÜMÜZ  OLSUN…