ERZURUM (AA) - MUHAMMET MUTAF - Tarih ile teknolojinin buluşturulduğu Erzurum Şehir Arşivi (ERŞA), ziyaretçilerini sanalda 200 yıllık yolculuğa çıkarıyor.
Valilik, Büyükşehir Belediyesi ve Erzurum Teknik Üniversitesi (ETÜ) tarafından 2017'de hayata geçirilen proje kapsamında Erzurum Kalesi yanında restore edilen tarihi iki konakta kurulan arşivde, birçoğu bağış olan tarihi nitelikteki çok sayıda belge, fotoğraf, gazete kupürü, defter ve tarihi mektuplar yer alıyor.
Kentin geçmişindeki zengin kültürüne ışık tutan arşivi, yaklaşık 5 aylık süreçte 20 bine yakın kişi ziyaret etti.
Tarih ile teknolojinin de buluşturulduğu merkezi ziyaret eden turistler, buradaki sanal gerçeklik ortamında kentin Osmanlı dönemindeki yapılar arasında gezebiliyor.
Bu sayede şehirdeki tarihi yapılar hakkında da bilgi sahibi olan ziyaretçiler, sanal gerçeklik sayesinde aralarında Erzurum Kalesi, Çifte Minareli Medrese ve surlar gibi yapıların 200 yıl önceki halini gözlerinde canlandırabiliyor.
ETÜ Rektör Yardımcısı ve Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, AA muhabirine, tarihi yönden büyük önem arz eden ve tarihe damgasını vuran Erzurum'un kültürel mirasını gelecek nesillere aktarmak için proje başlattıklarını ve ERŞA'yı kurduklarını söyledi.
Arşivin, yöre kültürünün, mirasının ellerindeki arşivlerden yola çıkılarak halka tanıtılması amacıyla kurulduğunu ifade eden Küçükuğurlu, "Erzurum'la ilgili tespit ettiğimiz yaklaşık 100 konuyu görsel materyallerle vatandaşa sunduk. Konağı ziyaret edenler, inceleme sonrası Erzurum'un ne kadar derin bir tarihe sahip olduğunu, Erzurum'un sporunu, kültürel kütüphanelerini, hastanelerini, Osmanlı'dan günümüze kadarki süreçteki yapılarını ve zenginliklerini bir arada bulabilecekler ve bunlar hakkında detaylı bilgi edinebilecekler." dedi.
- "Mühendislik Fakültesindeki hocalarımız tarafından modellendi"
Küçükuğurlu, konakta şu ana kadar bağış ve çeşitli yöntemlerle elde ettikleri 100 binlerce doküman olduğunu belirterek, bunlar arasından halka daha çok mal olabilecek ve dikkatlerini çekebilecek olanları sergilediklerini aktardı.
Arşivde tarihle teknolojiyi buluşturduklarını ve bu bağlamda çok önemli bir hizmet yaptıklarını anlatan Küçükuğurlu, şöyle konuştu:
"Bu hizmet şu anda bildiğimiz kadarıyla ilk defa Erzurum'da halkın hizmetine sunulan bir teknolojik üründür. Yaklaşık 200 yıl önceki Erzurum'u tarihi belgelerden, haritalardan ve fotoğraflardan bularak bir harita çizdik. Bu harita Mühendislik Fakültesindeki hocalarımız tarafından modellendi ve metaverse ortamına taşındı. Şu anda insanlar Erzurum Kalesi yanındaki bu konağa geldiklerinde gözlüklerini takarak, ona göre ayakkabılarını giyinerek bir platform üzerinde 150-200 yıl önceki Erzurum'a seyahat edebiliyorlar. Erzurum'un Tebrizkapı'sını, surlarını, o zamanda olup günümüze ulaşmayan pek çok yapısını ziyaret edebiliyorlar. Sanal evrende bunu yaşayarak ve hissederek 200 yıl öncesine gidebiliyorlar. Bu da bizim açımızdan önemli bir teknolojik yatırımdı."
- "200 yıl önceki Erzurum'u modelleyip canlandırmaya çalıştık"
ETÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yaşar Daşdemir ise "Türkiye Yüzyılı"nın bir yansıması olarak metaverse ve dijitalleşmenin günümüzün popüler konuları arasında olduğuna işaret etti.
Daşdemir, bu konuya giriş yapabilmek için örnek olarak da eski Erzurum tarihini seçtiklerini kaydederek, şu bilgileri paylaştı:
"Pandemiden dolayı uzaktan erişim kaçınılmaz oldu. Biz de Erzurum'un kültürel mirasını dışarıda tanıtabilmek amacıyla bir düşünceye girdik. Bu konuda Murat hocamızın elindeki çok sayıda arşivi sanal ortama taşımak istedik. Fakat şöyle bir sorunumuz vardı. Bu tarih ve kültürel mirasımızın çoğu harabe halinde ve çoğunun izleri yok. Bunları canlandırmak için sanal olarak bunları modellememiz gerekiyordu. Bu şekilde 200 yıl önceki Erzurum'un sokaklarını, pazarlarını, çarşılarını, caddelerini ve diğerlerini modelleyip canlandırmaya çalıştık."
İnsanların gerçek hayatta yürüyormuş gibi bu sanal ortamda gezeceğini anlatan Daşdemir, "Tarihi yapıların kitabelerini, aynen tarihi yapıların önüne bıraktık. Oradan tarihi yapılar hakkında bilgi okuyabilecekler. Şu anda Erzurum'un çevresinde yıkılmış olan surları biz modelleyip sanal ortama taşıdık. Bu surlar üzerine çıkıp bu eski Erzurum'u gezebilecekler." dedi.
